چکیده:
هدف اصلي مقاله حاضر معرفي و تحليل جامعه شناختي ابعاد، مولفه ها، كاركردها و آسيب هاي حوزه عمومي ايراني است. چارچوب نظري مقاله بر نظريه هاي ارسطو، جان راولز، چارلز تيلور، هانا آرنت، اُلريش رُدل، كُنتن فرانكن برگ، هلموت دُبيل، يورگن هابرماس، آندره آره تو و جان كوهن استوار است. روش شناسي اين مقاله مطالعه كتابخانه اي، خوانش تاريخي و استناد به شواهد، داده ها و آمارهاي تجربي معتبر و مطالعات تاريخي معاصر است.نتايج اين مطالعه نشان مي دهد حوزه عمومي در ايران وجود دارد و از مكان هاي عمومي، «فضاي اجتماعي واقعي» (رسانه هاي جمعي داخلي و خارجي و مطبوعات) و «فضاي مجازي» (اينترنت و شبكه هاي اجتماعي جديد)، فضاي گفتماني، فضايي براي فعاليت نهادهاي غيردولتي و فضاي كنشگري اجتماعي (جنبش هاي اجتماعي و تظاهرات خياباني) تشكيل شده است. مهم ترين كاركردهاي حوزه عمومي ايراني شكل گيري و تنوير افكار عمومي، كنشگري محدود در قالب جنبش هاي اجتماعي و تظاهرات خياباني و فعاليت محدود برخي از سازمان هاي مردم نهاد است. حوزه عمومي از محدوديت هايي رنج مي برد: از سوي دولت نظارت مي شود، بر روي همه اقشار و گروه هاي گوناگون اجتماعي، به ويژه زنان، و براي طرح همه موضوعات باز نيست، تا اندازه انحصاري و ايدئولوژيك است، خواست ها و نيازهاي چندفرهنگي جامعه ايران را نمايندگي نمي كند و انعكاس دهنده صداي مردم به دولت و مجلس نيست. با وجود اين، حوزه عمومي ايراني روز به روز رشد مي كند و از كنترل دولت خارج و متكثرتر مي شود و نقش و اهميتش در سياست افزايش مي يابد.
خلاصه ماشینی:
"نتایج این مطالعه نشان میدهد حوزه عمومی در ایران وجود دارد و از مکان های عمومی، «فضای اجتماعی واقعی» (رسانه های جمعی داخلی و خارجی و مطبوعات ) و «فضای مجازی» (اینترنت و شبکه های اجتماعی جدید)، فضای گفتمانی، فضایی برای فعالیت نهادهای غیردولتی و فضای کنشگری اجتماعی (جنبش های اجتماعی و تظاهرات خیابانی) تشکیل شده است .
حوزه عمومی از محدودیت هایی رنج میبرد: از سوی دولت نظارت میشود، بر روی همه اقشار و گروه های گوناگون اجتماعی، به ویژه زنان ، و برای طرح همه موضوعات باز نیست ، تا اندازه انحصاری و ایدئولوژیک است ، خواست ها و نیازهای چندفرهنگی جامعه ایران را نمایندگی نمیکند و انعکاس دهنده صدای مردم به دولت و مجلس نیست .
به نظر هابرماس ، حوزه عمومی دارای کارکردهایی برای سیاست و جامعه است : اول ، مسائل و مشکلات حوزه های گوناگون زیست جهان را به حوزه سیاست منتقل میکند، دوم ، زمینه مشارکت عمومی در امر سیاسی را فراهم میکند، سوم ، امکان شکل گیری و پرورش دموکراسی گفت وگویی را به وجود میآورد.
مدل ٢- حوزه عمومی ایرانی / مدل ٢، حوزه عمومی ایرانی را نشان میدهد که بین خانواده و دولت قرار دارد و از چهار عنصر اساسی تشکیل شده است : مکان های عمومی، فضای اجتماعی (واقعی و مجازی)، فضای کنشگری اجتماعی (تظاهرات خیابانی، اعتصاب ها و جنبش های اجتماعی) و محلی برای فعالیت سازمان های غیردولتی."