چکیده:
در اینکه ایمان به خداوند عقد و حالتی قلبی است که برای مؤمن امنیت میآورد و در رأس همۀ ایمانهای جزیی آدمی قرار دارد و سعادتبخش است، هیچگونه سخنی نیست؛ ولی ارائۀ مشخصههای متعلق ایمان یعنی صفات خداوند، برای بحث در یکی از اساسیترین مسائل کلام اسلام و مسیحیت ضروری خواهد بود. در این میان پل تیلیش متأله اگزستانسیالیست مسیحی، با بیانی پیچیده و ابهامگونه از خدا و صفات او و نیز بیان ایمان، مشخصههایی از جمله دلبستگی بیقید و شرط و نهایی؛ غایت قصوای حیات و عمل کل شخصیت آدمی و نیز عمل آگاهانه و موضوع آزادی را برشمرده است،گرچه وی درزمرۀ ایمانگرایان اعتدالی است، تعریف وی از ایمان با ویژگیهای پیشگفته متناقضنماست، دلبستگی نهایی به امری نامشروط یا با صفاتی محدود یا رمزآلود، همچنین مسئلۀ ایمان و ارادۀ آدمی و جذبۀ ایمان و حالت وجد منبعث از آن در مؤمنان، از جملۀ مواردی است که در آثار پل تیلیش با رویکرد کلام اسلامی امکان نقد و بررسی دارد.
در این مقاله در پی اثبات دو مسئله هستیم: نخست) اینکه مطلق و نامتناهی بودن ذات خداوند، بهمعنای نبود صفات حقیقی و واقعی برای خدا نیست؛ دوم) ایمان در همۀ مراحل خود، ارادی و از سر اختیار است.
خلاصه ماشینی:
نقد و بررسي وجود صفات در خدا و ارادي بودن ايمان با نگاه به افکار پل تيليش سيدمجتبي ميردامادي * استاديار دانشکدة معارف و انديشۀ دانشگاه تهران (تاريخ دريافت : ٩٣/٣/٢٥؛ تاريخ پذيرش : ٩٤/٨/١) چکيده در اينکه ايمان به خداوند عقد و حالتي قلبي است که براي مؤمن امنيت مـيآورد و در رأس همـۀ ايمـان هـاي جزيـي آدمـي قرار دارد و سعادت بخش است ، هيچ گونه سخني نيست ؛ ولي ارائۀ مشخصه هاي متعلـق ايمـان يعنـي صـفات خداونـد، بـراي بحـث در يکـي از اساسـيتـرين مسـائل کـلام اسـلام و مسـيحيت ضـروري خواهـد بـود.
بيان اين نکته نيز در خور اهميت است که نسبت دادن صفات ذاتيه به خداوند بـه ايـن معنا نخواهد بود که غير از ذات خداوند، امر ديگري در درون يا بيـرون وجـود دارد؛ بلکـه عقل هنگامي که کمالي از کمالات وجود مانند علم و قدرت و حيات را در نظـر مـيگيـرد بالاترين آن را براي ذات باري اثبات ميکند، زيرا خداونـد در عـين بسـاطت ، واجـد همـۀ کمالات عيني خواهد بود و تکثر صفات موجب تعدد ذات الهي نخواهد شد؛ چرا که عقـل اين مفاهيم را از مصاديق واحدي انتزاع ميکند و در آن تکثري نيست و مـآلا ايـن صـفات عين ذات اوست (مصباح يزدي، ١٣٧٠: ١٥٤).