چکیده:
باگسترش روزافزون شهرنشینی و برخلاف توسعه تکنولوژی و تدابیر مدیریتی روزبهروز معضلات شهری افزایش مییابد. یکی از زمینههای ناپایداری شهری بهویژه درکشورهای درحال توسعه، گونهای از سکونت با مشکلات فراوان و موسوم به اسکان غیررسمی است. فشارها و تهدیدهای این نوع سکونت برمحیط و کالبد شهری را اگر باخطرات ناشی از ناپایداری کالبدی، که تهدیدی جدی برای ساکنان و سایر شهروندان میباشند را در نظر بگیریم لزوم توجه و برنامهریزی برای ساماندهی وضعیت فعلی و جلوگیری از گسترش این سکونتگاهها درآینده عیان میگردد. در سالهای اخیر و با تغییرنگرش و رویکرد مواجهه با معضل اسکان غیررسمی در جهان و توجه به بهسازی و توانمندسازی این محلات، در ایران نیز سیاستهای همانند با ابزارهایی مانند خودیاری اهالی، تسهیلات بانکی و اعتبارات دولتی مورد تاکید قرارگرفته است. شهر کرمانشاه بهعنوان یکی ازشهرهای درگیر با معضل اسکان غیررسمی دارای اسکانهای متعدد نامتعارف است که یکی از این اسکانهای غیررسمی بهنام محله چمن دارای مشکلات فراوانی است. با انجام مطالعات از طریق مدارک و اسناد موجود و همچنین توزیع پرسشنامه، بهجمعآوری اطلاعاتی درباره مشکلات موجود و وضعیت ساکنان محله پرداخته است و با تحلیل دادهها و استفاده از تجربیات توانمندسازی و بهسازی در ایران و سایر نقاط جهان بررسی و امکانسنجی این سیاستها در نمونه موردی و پیشنهاد راهبردهایی مناسب جهت ساماندهی نمونه موردی پرداخته شده است. از نتایج بهدستآمده این پژوهش میتوان به این مهم اشاره کرد که انجام توانمندسازی و بهسازی محله در گروی تغییر نگرش ساکنان و جلب اعتماد آنان است و با انجام این امور میتوان به افزایش رفاه و پایداری اقتصاد شهری شهروندان و ساکنان امیدوار بود.
خلاصه ماشینی:
با انجام مطالعات از طریق مدارک و اسناد موجود و هم چنین توزیع پرسشنامه ، به جمع آوری اطلاعاتی درباره مشکلات موجود و وضعیت ساکنان محله پرداخته است و با تحلیل داده ها و استفاده از تجربیات توانمندسازی و بهسازی در ایران و سایر نقاط جهان بررسی و امکان سنجی این سیاست ها در نمونه موردی و پیشنهاد راهبردهایی مناسب جهت ساماندهی نمونه موردی پرداخته شده است .
حاتمی نژاد و همکار با بررسی تطبیقی برخی شاخص ها در دو سکونت گاه غیررسمی اطراف تهران (حصار امیر و شهرک انقلاب ) به این نتیجه رسیده اند که این سکونت گاه ها با توجه به شاخص های اقتصادی ، اجتماعی و کالبدی در وضعیت نامطلوبی بوده و با شهر اصلی اختلاف چشمگیر دارند و این مسئله با مقایسه شاخص درآمد ساکنان این اسکان ها که موجب بالا رفتن میزان تراکم نفر در اتاق و تأمین خدمات زیربنایی از طریق غیرقانونی و هم چنین وضعیت نامطلوب سرانه های مختلف مسکونی ، آموزشی ، بهداشتی ، فضای سبز و ورزشی در سکونت گاه های موردمطالعه حاصل آمده است (حاتمی نژاد و حسین اوغلی ، ١٣٨٨: ٢٦).
همچنین پیشنهادانی جهت بهسازی اسکان غیررسمی چمن ارائه می گردد: ١- ایجاد زیرساخت های شهری موردنیاز محله شامل گاز شهری ، جریان دفع آب سطحی ، برق و روشنایی عمومی که این مسئله با توجه به قرارگیری در محدوده قانونی و خدماتی شهری و دریافت عوارض نوسازی و سایر عوارض از سوی شهرداری علی رغم به رسمیت نشناختن مالکیت ساکنان صورت می گیرد، این اقدام می تواند با حمایت بخش دولتی و با مشارکت خود مردم صورت گیرد و ارائه این خدمات با افزایش ارزش زمین و مسکن که خود در جلوگیری از ورود افراد دیگر و رشد بی برنامه این اسکان مؤثر است همراه خواهد بود.