چکیده:
در دوره استیلای مغول، با به خطر افتادن امنیت مردم و لرزان شدن پایههای زندگی اجتماعی و فردی، ارزشهای اخلاقی تا حدودی رو به انحطاط رفت؛ زیرا بارزترین انواع امنیت- که در پناه آن میتوان آسوده زندگی کرد- مانند امنیت اجتماعی، اقتصادی، شغلی، فردی، قضایی، روانی و فرهنگی، همگی دچار سیر نزولی شدید شدند و با تنگ شدن عرصه زندگی بر ایرانیان، مبارزه آنان با حاکمان مغول به مبارزه برای بقا تبدیل شد و مسئله فرهنگ و اخلاق اصیل به مرتبه دوم سقوط کرد.البته باید اذعان کرد که مغولان علت تامه انحطاط اخلاقی نبودند، یعنی نمیتوان همه نابسامانیها در این حوزه را به آنان منتسب کرد؛ اما روش حکومت و سیاستگذاریهای آنان به گونهای بود که منجر به تشدید این انحطاط شد؛ انحطاطی که از قبل آغاز شده بود.پس از پایان حاکمیت مغول، تمامی خسارات در حوزهای سیاسی، امنیتی، اقتصادی، شغلی و... جبران شد، اما خسارتهای اخلاقی تا مدتها پایدار و پابرجا بود؛ به گونهای که بعضی صاحبنظران معتقدند که تاکنون نیز تاثیر اقدامات آنان در لایههای زیرین تفکر و فرهنگ ایرانی مشهود است.در این مقاله، با روش تحلیلی به تبیین این موضوع میپردازیم.
خلاصه ماشینی:
بررسی تاریخی ناامنیهای عهد مغول و نقش آن در انحطاط اخلاقی ایرانیان مرتضی حاجیمزدارانی 1 ، فاطمه کوپا 2 نرگس محمدی بدر٣، غلامرضا زندی٤ تاریخ دریافت : ٩١/٧/١٩ تاریخ تصویب : ٩١/١١/١٥ چکیده در دورة استیلای مغول ، با به خطر افتادن امنیت مردم و لرزان شدن پایه های زندگی اجتماعی و فردی، ارزش های اخلاقی تا حدودی رو به انحطاط رفت ؛ زیرا بارزترین انواع امنیت - که در پناه آن میتوان آسوده زندگی کرد- مانند امنیت اجتماعی، اقتصادی، شغلی، فردی، قضایی، روانی و فرهنگی، همگی دچار سیر نزولی شدید شدند و با تنگ شدن عرصۀ زندگی بر ایرانیان ، مبارزة آنان با حاکمان مغول به مبارزه برای بقا تبدیل شد و مسئلۀ فرهنگ و اخلاق اصیل به مرتبۀ دوم سقوط کرد.
از آنجا که در قرن هفتم و هشتم ، با حکمرانی مغولان اخلاق و رویه های اجتماعی و فردی مردم ایران تغییرات قابل توجهی کرد، مسئلۀ ما در این مقاله ، بررسی تاریخی و تبیین تأثیرگذاری مغول ها در حوزه های امنیتی گوناگون همچون امنیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و تأثیرات این حوزه ها بر دگرگونیهای اخلاقی و رفتاری مردم ایران ، مستند به متون تاریخی و ادبی همان عهد است .
علاوه بر این ، در آثار تاریخی و ادبی قبل از مغول - به خصوص عهد سلجوقیان - از بیاخلاقی و رفتارهای زشت ، فراوان یاد شده و این گونه مسائل از عهد مغول آغاز نشده است ؛ اما مسلم است که در عهد ایلخانان ، تشدید ناامنی در بعضی حوزه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و قضایی تأثیر نسبی بر اخلاق و رفتار مردم گذاشته بود؛ تأثیری که شدت و ضعف آن در ادوار گوناگون حاکمیت در مناطق مختلف کشور، متفاوت بود.