چکیده:
مسئله اختلاف شیعه و سنّی یکی از محوری ترین مسائل در تاریخ اسلام و اندیشه اسلامی است.این مسئله ابعاد گوناگون دینی،اجتماعی و سیاسی دارد و از همین رو،بسیاری از پژوهشگران با استفاده از ابزارها و شیوه های گوناگون،و از دیدگاه خود به بررسی آنها پرداخته اند.یکی ازاین پژوهشگران،دکتر علی الوردی(1913-1995 م)،جامعه شناس و تاریخ نگار عراقی است که در این مقاله به بیان رویکرد و دیدگاه او در مورد این پدیده پرداخته ایم.الوردی مخاطبان بسیاری در عراق و کشورهای عربی و جهان داشته و این امر اهمیت آگاهی و بحث و مناقشه آثار وی را بیشتر روشن می سازد؛زیرا نفوذ و عمق بسیاری در جامعه مخاطب خود دارد.در نگاه کلی،الوردی پدیده اختلاف میان سنّی و شیعه را پیش از هر چیز نتیجه شکاف میان آرمان گرایی و واقع گرایی در بسترهای اجتماعی و تاریخی می داند.در این راه وی به باز تفسیر رخدادهای صدر اسلام هم دست می زند.در قالب این مقاله تلاش شده است دیدگاه او در این زمینه ها مورد بحث قرار گیرد.
The subject of conflict between shia and sunni is one of the most pivotal subjects in Islamic history and Islamic thought. This subject includes various aspects of religious، social and political and thereby many researchers using different tools and methods have addressed them based on their perspectives. One of these researchers is Dr. Ali Alwardi (1913-1995) ، an Iraqi sociologist and historian who in this article we have addressed to his perspective and attitude on this phenomenon. Alwardi is a writer who has many fans in Iraq and other Arabic countries and also around the world and this further shows and clarifies the importance of his texts، since he has a great and deep influence on his society. In general perspective of alwardi،the main conflict and difference between shia and sunni is mainly because of the gap between idealistic and realistic manners in social and historical streams. In this way he has interpreted the many events at the commencement of Islam.In this article it has been tried to discuss his perspectives in these areas.
خلاصه ماشینی:
"(ص ) الوردی معتقد است حکومتی که زمام امور را پس از درگذشت پیـامبر بـه دسـت گرفت ، با اهداف اسلام هماهنگ بوده و به همین دلیل ، شخصـیت هـای ایـن حکومـت را ستوده و تلاش میکند برخی از رفتارهای ایشان را توجیه نماید.
به نظر الوردی، گروهی از اهل سنت مانند غزالی که به سـطح بـالایی از واقـع گرایـی رسیده بودند، دریافتند که برنامۀ آرمانی، برنامه ای بسیار متعالی است که به کـار زنـدگی عملی نمیآید، و به همین دلیل به این نتیجـه رسـیدند کـه لازم اسـت همچنـان مـردم وام دار اطاعت و پیروی از حکومت و پایبند به بیعـت بـا آن باشـند؛ اگرچـه آن حکومـت خواسته های احکام الهی را برآورده ننماید، و حتی بر اساس خشونت استوار شـده باشـد.
در حـالی که شیعیان آرمان گرا، برای تغییر مسیر تاریخ به سوی آرمـان هـایی کـه بـه آنهـا ایمـان داشته اند، تلاش های فکری و عملی فراوانی داشته اند؛ اما سـرانجام شکسـت نصـیب آنهـا شده است ؛ به همین دلیل است که به دنبال یک منجی هستند که ایشان را نجات دهـد (همان ، ص ٧٤).
پیش از پایان این بخش ، باید به دو مسئله که الوردی در رابطـه بـا همـین موضـوع مطرح نموده اشاره نماییم : نخست ، الوردی بر آن است که بحث موجود در میان اهل سنت نسـبت بـه ایـن کـه «کدام یک بهتر است ، ابوبکر یا علی.
به طور خلاصه الوردی معتقـد اسـت کـه اختلاف این دو فرقه از دیدگاه ناظر بیطرف ، زاویۀ نگـاه هـر یـک از دو فرقـه بـه تـاریخ آغازین اسلام و روش تفسیر ایشان از آن برهه است ."