چکیده:
حوضه ی آبریز کشف رود بخشی از حوضه ی اصلی قره قوم بوده که در شمال شرق استان خراسان واقع شده است . در این حوضه بیلان آب اقلیمی و تیپ های آب و هوایی با تکیه بر عناصر هیدرواقلیم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. با توجه به مساله کمبود آب در کشور به ویژه استان خراسان و محدوده مورد مطالعه، هرگونه پژوهش و بررسی در خصوص تعیین بیلان آب اقلیمی می تواند در نحوه صحیح کاربری اراضی و استفاده بهینه از منابع آب سطحی و زیرزمینی حائز اهمیت باشد.
اهداف اساسی این مقاله عبارتند از : الف- محاسبه بیلان آب اقلیمی در حوضه و ب - تعیین تیپ های آب و
هوایی در محدوده مورد مطالعه . با توجه به آنالیز بیلان آب در حوضه کشف رود، مشخص گردید که به موازات کاهش بارندگی و افزایش دما، میزان تبخیر و تعرق به شدت افزایش یافته و کمبود شدیدی از نظر نیاز آب در دوره گرم سال وجود دارد . به طوری که مجموع تبخیر و تعرق ماه های تابستان یا میزان تمرکز تابستانی تبخیر و تعرق ماه های 55 درصد میزان کل سالانه بوده است . فقر خاک از / 53 تا 9 / تابستان یا میزان تمرکز تابستانی تبخیر و تعرق بین 4 نظر ذخیره آب در اواخر بهار و سراسر تابستان و اوایل پاییز ضرورت یک سیستم آبیاری کارآمد را می طلبد. طبق روش تورنت ویت 2 عمده ترین تیپ های آب و هوایی در سطح حوضه از نوع خشک و نیمه خشک همراه با مازاد آب بسیار کم می باشد.
نتایج حاصله از مطالعه بیلان آب اقلیمی در حوضه کشف رود مشخص می سازد که مازاد آب متعلق به دوره
سرد سال بوده که البته حجم زیادی از آن به هدر می رود. بنابراین با توجه به شرایط اقلیمی خشک و نیمه خشک که حاکم بر منطقه می باشد، ارائه برنامه آبیاری در اولویت کارهای اقتصادی در زمینه بهره برداری از منابع آب می باشد.
خلاصه ماشینی:
"١- مرکز آمار سازمان آب خراسان (١٣٨١) ٢- سازمان هواشناسی کشور، خراسان (١٣٨١) / / نقشه ١ موقعیت حوضه آبریز کشف رود در حوضه آبریز اصلی جدول ١ـ مشخصات ایستگاه های معرف و شاخص در حوضه آبریز کشف رود مشخصات جغرافیایی ردیف نام ایستگاه حوضه رودخانه عرض دقیقه درجه طول دقیقه درجه ارتفاع (متر) نوع ایستگاه 1 مشهد کشف رود 36 16 59 38 985 سینوپتیک 2 گلمکان کشف رود 36 28 59 11 1300 سینوپتیک 3 طرق کرتیان طرق 36 10 59 33 1300 کلیماتولوژی 4 آق دربند کشف رود 35 59 59 50 580 کلیماتولوژی 5 النگ اسدی کشف رود 36 15 59 48 900 تبخیرسنجی 6 مارشک کارده 36 49 59 32 1870 تبخیرسنجی 7 زشک شاندیز 36 20 59 12 1880 تبخیرسنجی 8 ارداک ارداک 36 43 59 23 1310 تبخیرسنجی 9 رادکان رادکان 36 48 59 00 1210 تبخیرسنجی 10 مزدوران کشف رود 36 09 60 32 920 تبخیرسنجی 11 فرهادگرد سنگ بست 35 45 59 43 1500 تبخیرسنجی بررسی آمار سرعت و جهت باد در محدوده مورد مطالعه مشخص نمود که هوای آرام در مـاه هـای مختلف سال در ایستگاه سینوپتیک مشهد بین ٤٦/٣ تا ٧٤/٩ درصد است و به طور متوسط در مقیاس سالانـه ٥٧/٢ درصد از حالات را شامل می شود."