چکیده:
ایران از یک سو، به دلیل اینکه در منطقه ای استراتژیک قرار گرفته است، نیازهای مالی برای تامین امنیت آن گسترده بوده و ازسوی دیگر به دلیل وجود تحریم های همه جانبه اقتصادی اعمال شده از جانب کشورهای غربی و ضرورت اجرای مقوله اقتصاد دفاعی، بررسی مخارج دفاعی و اثرات آن بر رشد اقتصادی کشور می تواند از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد. مطالعه حاضر اثرات اقتصادی مستقیم و غیرمستقیم مخارج دفاعی بر رشد اقتصادی کشور را طی دوره 1390- 1357 ارزیابی و تجزیه و تحلیل می کند. بدین منظور، مدلی مبتنی بر سیستم معادلات هم زمان (SEM) ارائه شده است که با استفاده از روش حداقل مربعات دو مرحله ای (2SLS) برای برآوردهای تک معادله ای و روش حداقل مربعات سه مرحله ای (3SLS) برای برآورد هم زمان معادلات، اثرات مخارج دفاعی بر رشد اقتصادی کشور بررسی و آزمون شده است. نتایج بیانگر آن است که عوامل اصلی مخارج دفاعی ایران، اقتصادی نبوده بلکه استراتژیک هستند (تهدید جنگ). همچنین، اثر مستقیم مخارج دفاعی روی رشد اقتصادی و نیز اثرات غیرمستقیم آن روی پس انداز و موازنه تجاری، منفی و معنادار هستند.
On the one hand، due to strategic location of Iran، financial needs for providing security are broad، although the financial resources of the country to meet these needs are limited. On the other hand، due to the economic sanctions imposed by Western countries and the necessity of execution defense economics as an important dimension of resistant economy، examination of defense expenses and its impact on economic growth of the country is of great importance. This Study evaluates and analyzes the economic impact of defense expenses on economic growth of the country by examining the dimensions of defensive economy over the period 1979- 2001. To this end، a model based on a system of simultaneous equations (SEM) is presented which takes into account the direct effect of defensive expenses as well as its indirect effects on economic growth. The effects of defensive expenses on economic growth of Iran have been reviewed and examined by means of two-stage least squares method (2SLS) for single equate estimations and three-stage least squares method (3SLS) to estimate the system of simultaneous equations. The results indicate that the major causes of Iran's defense expenses are not economic، but strategic (threat of war). Moreover، the direct effect of defense expenses on economic growth and its indirect effects on the trade balance and savings are negative and meaningful.
خلاصه ماشینی:
اقتصاد دفاعی در نیروهای مسلح و تأثیر آن بر رشد اقتصادی ایران عزت اله عباسیان ،*پرویز امینی ،**حمید علیزاده *** تاریخ دریافت ١٣٩٣/٦/٣١ تاریخ پذیرش ١٣٩٤/١/١٨ ایران از یک سو، به دلیل اینکه در منطقه ای استراتژیک قرار گرفته است ، نیازهای مالی برای تأمین امنیت آن گسترده بوده و ازسوی دیگر به دلیل وجود تحریم های همه جانبه اقتصادی اعمال شده از جانب کشورهای غربی و ضرورت اجرای مقوله اقتصاد دفاعی، بررسی مخارج دفاعی و اثرات آن بر رشد اقتصادی کشور میتواند از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد.
به طور کلی، چارچوب اقتصاد دفاعی از زیرشاخه های اقتصادی متعددی تشکیل شده ، به ویژه موضوع اقتصاد بخش عمومی در این چارچوب از اهمیت ویژه ای برخوردار است ، زیرا تأمین تجهیزات دفاع (امنیت ) را میتوان نوعی کالای عمومی تلقی کرد که درخصوص مصرف و توزیع منافع آن در بین افراد کشور هیچ گونه رقابتی وجود ندارد (هارتلی و تادساندلر، ١٣٨٣) با توجه به اثرات خارجی امنیت ، تقویت توان دفاعی یک کشور برای دیگر کشورها حائز اهمیت است .
Kollias, Naxakis and Zarangas 2.
بیضایی (١٣٨٠) برای اولین بار در ایران رابطه بین مخارج دفاعی و برخی متغیرهای اقتصادی را طی دوره ١٣٧٦-١٣٥١ بررسی کرده و با استفاده از روش حداقل مربعات معمولی ١ و مدل تقاضای کینزی نتیجه گرفت که اثر مخارج نظامی بر رشد اقتصادی کشور منفی است و بین بار نظامی و شرایط جنگی در کشور ارتباط وجود دارد.