چکیده:
منابع آب مهم ترین منبع و پتانسیل هر محیطی شناخته می شود. هیچ ناحیه ای از سطح زمین نیست که تمامی منابع را در درون خود داشته باشد و لازم است بعضی از منابع را از خارج منطقه وارد کند. از این رو در هر منطقه ای با توجه به مقدار بارش و منابع آب قابل استحصال، باید به گونه ای برنامه ریزی شود که حداکثر استفاده از منابع آب را به همراه داشته باشد.
برای نیل به چنین هدفی روش های متفاوتی ارائه شده است، ولی روشی که با طبیعت هر ناحیه ای انطباق بیشتری داشته باشد، مطلوب تر است. سطح زمین به عنوان یک اینترفیس بین عوامل اقلیمی با کره زمین، در طی زمان، فرم هایی به خود گرفته که این فرم ها بیان کننده عکس العمل منطقی طبیعت در برابر عوامل اقلیمی است. یکی از عوامل اقلیمی، بارش است و یکی از فرم های ناشی از آن، شبکه های آبراهه ای است. شبکه آبراهه ای هر منطقه ای انعکاسی از وضعیت بارش، نفوذ، تبخیر و رواناب آن ناحیه است. به همین منظور با بررسی وضعیت شبکه آبراهه ای منطقه می توان از عکس العمل محیط در برابر شرایط تاثیر گذار بر رواناب مطلع گردید. از جمله خصوصیات شبکه آبراهه ای می توان به تراکم، الگو، وضعیت رده بندی شبکه آبراهه ای و... اشاره کرد که در این مقاله با استفاده از وضعیت رتبه بندی آبراهه ها و تفاوت آن ها در دو طرف رودخانه می خواهیم به تفاوت عکس العمل محیط در برابر بارش پی ببریم. نتایج اولیه گویای این است که دامنه های نسار، هم تراکم آبراهه ای کمتری دارند و هم رودخانه ها در رتبه های پایین به رودخانه اصلی می ریزند.
خلاصه ماشینی:
همانطوری که از جدول (١) بر می آید رده های رودخانه ای در 1 - Bull and McFadden 2- Takur 3 - Ramirrez & Herrera 4 - Keller et al / ساحل سمت راست و چپ چندان تفاوتی با هم ندارند به این معنی که در دامنه های شرقی و غربی، زاویه ارتفاع خورشیدی تفاوت چندانی با هم نداشته و میزان ذوب دو دامنه با هم برابر است .
هر دو دامنه ، با توجه به توزیع متعادل ارتفاع و شیب در دو طرف رودخانه ، تقریبا وضعیت بارش مشابهی باید داشته باشند ولی در دامنه نسار با توجه به تمایل بیشتر زاویه ارتفاع خورشیدی نسبت به دامنه های نگار، انرژی کمتری دریافت کرده و در نتیجه (با توجه به بارش زمستانه کل حوضه که بیشتر به صورت برف است )، ماندگاری طولانی تر برف و ذوب تدریجی تر آن ، منجر به نفوذ بیشتر آب در درون خاک شده و در مجموع میزان رواناب را کاهش می دهد که شکل گیری شبکه آبراهه ای ضعیف تری را به دنبال داشته است و رتبه های رودخانه ای کمتری داشته اند و تعادل رتبه های رودخانه ای را در ساحل سمت چپ و راست حوضه بر هم زده است .
تعداد رتبه های رودخانه و تراکم آبراهه ای در ساحل سمت راست بیشتر است که با توجه به شرقی- غربی بودن جریان رودخانه و در نظر گرفتن جهت شیب ، در این قسمت از حوضه تمایل زاویه ی ارتفاع خورشیدی کمتر از سمت چپ است و در نتیجه ذوب سریع برف و کوتاه تر بودن زمان پاسخ را به دنبال دارد که منجر به تراکم بیشتر شبکه آبراهه ای و تعداد بیشتر رتبه رودخانه های آن شده است .