چکیده:
برنامهریزی «بالا به پایین»، بخشینگری و کمتوجهی به توسعه جامع و یکپارچه روستایی از موانع اصلی توسعه پایدار روستایی بهشمار میرود، که از ویژگیهای بارز آن کم توجهی به مردم و مشارکت روستاییان در کارهای مربوط به خود آنهاست. تحقیق حاضر با هدف تبیین عوامل موثر بر میزان مشارکت روستاییان منطقه بندپی شرقی در مدیریت منابع طبیعی جنگلی انجام شد. جامعه آماری تحقیق شامل سرپرستان خانوارهای روستایی بخش جنگلنشین منطقه بود که از آن میان، بر اساس رابطه کوکران، 328 سرپرست خانوار بهعنوان نمونه آماری انتخاب شدند. گردآوری دادهها از طریق پرسشنامه، مشاهده و مصاحبه با روستاییان و تحلیل دادهها با بهرهگیری از آزمونهای آماری توصیفی (فراوانی، میانگین، و درصد فراوانی) و استنباطی (همبستگی) صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که مشارکت روستاییان در فعالیتهای حفاظتی، احیایی و اجرایی کنونی پایین است، در حالی که ساکنان روستاهای مناطق جنگلی تمایل بسیار بالایی برای مشارکت دارند. همچنین، بررسی همبستگی بین متغیرها نشان داد که رابطه میزان مشارکت روستاییان در فعالیتهای منابع طبیعی در وضعیت موجود با عوامل اجتماعی، اقتصادی و نهادی- ساختاری معنیدار است.
One of the main obstacles in rural sustainable development is the top-down planning approach and insufficient attention to comprehensive rural development. The main characteristic of such plans is to pay little attention to rural people and their participation in their concerned affairs. This study aimed at investigating the effective factors in the extent of rural people's participation in management of forest natural resources in eastern Bandpay district of Babol county of Iran. The statistical population included the mentioned household heads of the region out of which 328 participants were selected in Cochran sampling method. The studied data were collected through observation، interview and questionnaire and analyzed through descriptive (frequency، mean) and inferential (correlation and Freedman tests) statistics. The study results showed that in spite of the inhabitants' high tendency، their participation in conservation، renewal and implementation activities was low; in addition، there was a positive correlation between their participation in the activities related to natural resources and those of social، economic، structural and institutional factors.
خلاصه ماشینی:
"از ایـن رو، ناکارآمدی سازوکارهای صرفا دولتی در زمینه جنگل داری و پیامدهای منفی آن باعث تأکیـد ویژه بر نقش محوری انسان ها و مشارکت آنها در برنامه های توسعه ای و مدیریتی زیست بوم و منابع طبیعی شده است ، به گونه ای که امروزه در مدیریت این منابع بـه ویـژه منـابع طبیعـی تجدیدشونده ، استفاده از مشارکت مردم و جنگل نشینان به شدت مورد توجه صـاحب نظـران قرار گرفته و برنامه هایی نیز با جلب مشارکت جوامع روستایی به عنـوان ذی نفعـان اصـلی محیط زیست و منابع طبیعی طرح ریزی و اجـرا شـده اسـت (بهشـتی سرشـت و همکـاران ، ۱۳۸۸: ۹۰).
جدول ۸- آزمون معنی داری رابطه بین متغیر مشارکت فعلی روستاییان و متغیرهای نهادی ضریب سطح معنی - نوع مؤلفه مستقل تأثیرگذار بر میزان مشارکت فعلی روستاییان همبستگی داری دیدگاه مدیران اداره های مربوط به مدیریت منابع ۰/۰۰۰ ۰/۷ نهادی - طبیعی محلی نسبت به مشارکت متغیرها ساختاری نقش رسانه های جمعی در مشارکت آفرینی ۰/۶۶ ۰/۰۰۰ نقش تشکل های مردم نهاد ۰/۵۷ ۰/۰۱۳ منبع : یافته های پژوهش نتیجه گیری و پیشنهادها تحقیق حاضر به تحلیل وضعیت مشارکت روستاییان در مـدیریت منـابع جنگلـی در بخـش بندپی شرقی بابل پرداخته و نتایج حـاکی از آن اسـت کـه گرچـه ظرفیـت هـا و تمایـل بـه مشارکت مردمی بسیار بالاست (چنان که در بررسی میزان تمایـل بـه مشـارکت روسـتاییان ، چنین استنتاج شد که اکثر روستاییان در زمینه های مختلف نزدیک به صد درصد حاضـر بـه مشارکت اند)، اما در وضعیت فعلی میزان مشارکت روستاییان ساکن جنگـل بسـیار پـایین و کمتر از حد متوسط است ."