چکیده:
تا کنون پژوهش جامعی درباره تمدن پزشکی مسلمانان و مستشرقان انجام نگردیده است، اما بسیاری از کتابهای طبی برای نخستین بار توسط مستشرقان چاپ شده است. آنان در جستوجوی نسخههای خطی کتابهای طبی در کشورهای مختلف جهان اسلام به دنبال یافتن کتابهای طبی بودند تا آنان را به ظاهر مورد تحقیق قرار دهند و پس از تحقیق جهتدار خویش، آنها را احیا و منتشر نمایند. بسیاری از مقدماتی که آنان به عنوان دیباچه یا معرفی اثر در ابتدای این کتابها آوردهاند، خوانندگان را به سوی اهداف از پیش تعیینشده آنان سوق میدهد. میتوان گفت انگیزه آنان در موضوعات طبی به ظاهر یک نوع تلاش علمی است، اما آنان با جهتگیری خاصی به احیای این کتابها روی آوردهاند. در نوشتار حاضر، تمدن پزشکی مسلمانان و مستشرقان بر اساس فعالیت خاورشناسان و معرفی فعالان این حوزه، منابع تاریخ پزشکی و کتابنگاری و بررسی کتابهای معتبر پزشکی مانند «قانون» بوعلی سینا به تفصیل ارائه میگردد.
خلاصه ماشینی:
مستشرقان تمدن پزشکیمسلمانان و غلامرضا نورمحمدی چکیده تا کنون پژوهش جامعی درباره تمدن پزشـکی مسـلمانان و مستشـرقان انجـام نگردیـده است ،اما بسیاری از کتاب های طبی برای نخستین بار توسط مستشـرقان چـاپ شـده اسـت .
در نوشـتار حاضر، تمدن پزشکی مسلمانان و مستشرقان بر اساس فعالیت خاورشناسان و معرفی فعـالان این حوزه ، منابع تاریخ پزشکی و کتاب نگـاری و بررسـی کتـاب هـای معتبـر پزشـکی ماننـد «قانون » بوعلی سینا به تفصیل ارائه می گردد.
بـا ظهـور صـنعت چـاپ از قـرن پانزدهم به بعد نیز کتاب های ترجمه شده دانشمندان مسلمان بارها منتشر گردیدو بـه عنـوان کتاب های درسی در دانشگاه هاو مراکز علمی اروپا به کار گرفتـه شـد.
مهم ترین آثار ترجمه ای او بخش بزرگی از کتاب «کامل الصناعه » یـا «الطـب الملکـی » نوشته علی بن عباس اهوازی [٤]است که به لاتین بـه نـام «Regius Liber»شـهرت یافـت .
جز این موارد، او کتاب های بسیار دیگری از عربی به لاتین ترجمه نمود (آلدومیه ، علـوم اسلامی و نقش آن در تحول جهان ، ١٣٧٢: ٤٩١).
آثار ترجمه ای او از عربی به لاتـین شامل ٨٧اثر است که شامل برخی کتاب های ارسـطوو شـاگردان اوو دانشـمندان مسـلمان پیرو مکتب ارسطوو نیز برخی از ارزنـده تـرین آثـار ریاضـی، نجـومی و فیزیـک دانشـمندان مسلمان میشود (سارتن ،مقدمه ای بر تاریخ علم ، ١٤٦٣:١٣٨٣).
از این کتاب نسخه ای خطی در کتابخانـه حکـیم اوغلـو بـه شـماره ٩٦١ موجـود اسـت کـه [فرانتس ] روزنتال آن را در مجله oriens /١٩٥٤به چاپ رساند (صالح احمد، تاریخ دانشوران و فهارس مصنفات در منابع عربی ).