چکیده:
تعامــلات اجتماعــی انســان ها بــه نحــو تکوینــی بــر سرنوشــت کل جامعــه تاثیــر گــذار اســت. هــر کنشــی در نظــام عمومی هســتی، از آثــار و تبعاتــی برخــوردار اســت. (الاعــراف، 7 / 180 ایــن پیامدهــا از آنجایــی کــه بــه یــک حــوزه جغرافیایــی اختصــاص نــدارد و در تمامی دوران هــا بــه نحــو مســتمر جریــان دارد ســنت نامیــده شــده اســت. در منطــق قرآنــی مســیر حیــات جوامــع مطابــق قواعــد و ضوابطــی معیــن شــکل گرفتــه کــه از آن بــا نــام ســنن الهــی یــاد می شــود. آ گاهــی از ایــن ســنت های عــام ســبب می شــود انســان های مختــار بتواننــد اندیشــمندانه، بینش هــا و عملکردهــای بایســته مقــام خلیفــه الهــی را برگزیننــد. آیاتــی کــه قلمــرو ســنت کیفــر گروهــی را ترســیم می نمایــد در دو مجموعــه قابــل تقســیم بنــدی می باشــند. آیاتــی کــه بــه طــور کلــی اجــرای ســنت کیفــر گروهــی را دراعصــار قبــل نقــل می نماینــد و آیاتــی کــه بــه طــور خــاص پیرامــون کیفــر گروه هــای مشــخصی می باشــند. ســرپیچی از فرامیــن الهــی، دروغ پنداشــتن تعالیــم وحیانــی، رویارویــی بــا اصــلاح گــران دینــی، شــیوع ظلــم، رفــاه زدگــی، رواج گناهــکاری، از جملــه مهمتریــن دلایلــی هســتند کــه اجــرای ســنت الهــی کیفــر گروهــی را در قالــب بلایــای طبیعــی و آشــوب های داخلــی ســبب می شــوند.
خلاصه ماشینی:
البتـه در بسـياري آياتـي کـه از ايـن ريشـه اسـتفاده نشـده نيـز مي تـوان بـه قواعـد کلـي و ضوابـط جهــان شــمولي دســت يافــت کــه بيانگــر ســنت هاي الهــي مي باشــد و تغييــر و تبديلــي بــدان راه نــدارد و در حقيقــت واکنشــي بــه کنش هــاي جوامــع محســوب مي شــود.
سنت الهي و قلمرو کيفر گروهي 249 شمارٔە ٩٠-٨٩ در ايــن جســتار بررســي قلمــرو يــا بــه عبــارت ديگــر تبييــن مرزهــا و مصاديــق يکــي از سـنت هاي اجتماعـي کـه هرچنـد نتيجـه عملکـرد ناصالحـان جامعـه اسـت امـا تبعـات آن دامــن گيــر تمامي افــراد جامعــه مي شــود، مطمــح نظــر اســت .
َ کيفر اقوام ثمود و عاد در قـرآن کريـم مجـازات اعمـال غيـر انسـاني دو قـوم عـاد و ثمـود چنيـن ترسـيم شـده اسـت : >وأمـا عـاد فأهلکـوا بريـح صرصـر عاتية *سـخرها عليهـم سـبع ليـال وثمانيـة أيـام حسـوما فتـري القـوم َ فيهــا صرعــي کأنهــم أعجــاز نخــل خاوية *فهــل تــري لهــم مــن باقية ]وسـيله [ تندبـادي توفنـده سـرکش هـلاک شـدند ]کـه خـدا[ آن را هفـت شـب و هشـت روز * پياپـي بـر آنـان بگماشـت : در آن ]مـدت [ مـردم را فروافتـاده مي ديـدي ، گويـي آن هـا تنه هـاي نخل هــاي ميــان تهي اندآيــا از آنــان کســي را بــر جــاي مي بينــي ؟«.
و ايــن انديشــه ورزي فاســد در ميــان بنــي اســراييل رواج يافــت -کــه قــرآن کريــم بــه مناسـبت هاي گوناگـون از آن يـاد کـرده اسـت -، و قشـري گـري دينـي بـه تقويـت آن و بـه تکيـه سنت الهي و قلمرو کيفر گروهي 255 شمارٔە ٩٠-٨٩ کـردن بـر بعضـي از نصـوص اجمالـي و تفسـير کـردن آن بـه صورتـي سـازگار بـا نـژاد و قـوم پرسـتي پرداخــت .