چکیده:
توفانهای گرد و غبار یکی از زیانبارترین بلایای طبیعی مناطق خشک و نیمه خشک جهان است. این پدیده به عنوان یکی از بحرانهای محیطی باعث تاثیرات نامطلوب زیست محیطی میگردد که سبب از بین بردن زمینها و کشتزارها، آلوده نمودن آبهای سطحی، گسترش بیابانها و نواحی خشک، ایجاد مشکلات به خاطر کاهش دید افقی، بروز تصادفات جادهای، ایجاد مانع در مسیر ریلها، بیماریهای تنفسی و چشمی، مشکلات اقتصادی و معیشتی میشود. بنابراین هدف از این پژوهش واکاوی آماری و بررسی الگوهای گردش جوی ایجاد کنندهی گرد و غبار در ایران در بازهی زمانی 30 ساله از سال 1358 تا 1388 است. بدین منظور ابتدا تعداد روزهای گرد و غباری در ایران شناسایی و سپس الگوهای گردشی ایجاد کنندهی آنها ترسیم گردید. پایگاه دادهها در نرم افزار متلب به صورت آرایه 5328 * 155 با آرایش زمان بر روی سطرها و مکان بر روی ستونها تشکیل شده است و سپس روی آرایه دادهها واکاوی خوشهای به روش ادغام وارد صورت گرفت و برای روزهای گردوغباری ایران، چهار الگوی گردشی برای ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال شناسایی گردید.نتایج نشان داد که در میان فصول، بیشینه ی توفان های گرد و غبار در
تابستان و کمینه ی آن در زمستان رخ می دهد. تیر ماه بیشترین فراوانی توفان ها و آذر ماه کمترین فراوانی را داشته است.
خلاصه ماشینی:
"علیجانی و همکاران (1390) به واکاوی آماری و همدید توفانهای گرد و خاک در دشت سیستان پرداختند و نشان دادند که در دورهی سرد سال، هنگامی که پرفشار سیبری با فشار مرکزی بیش از 1040 هکتوپاسکال بر روی دریای خزر مستقر میشود و منطقهی سیستان به دلیل عدم حضور زبانههای پر فشار مذکور، از شرایط کمفشاری نسبت به پرفشار مذکور برخوردار میباشد و در تراز 850 هکتوپاسکال نیز مرکز واچرخندی بر روی دریای خزر بسته میشود ریزش هوای سرد از پرفشار مذکور به منطقه، توفان گرد و غبار ایجاد می - fengjin - fengmei نماید.
ایشان به واکاوی زمانی و مکانی گرد و غبار در ایران با روشهای واکاوی خوشهای و سلسله مراتبی پرداختند و نتایج حاصله نشان داد که ایستگاه زابل بیشترین رخداد توفانهای گرد و غبار را دارد و فراوانی ماهانه برای پدیدهی گرد و خاک معلق در هوا نشان داد که بیشترین فراوانی مربوط به ماه جولای و کمترین فراوانی مربوط به ماه دسامبر است."