چکیده:
آغاز سده دهم مصادف است با ناآرامیهای سیاسی ایران و متعاقب آن مهاجرت بسیاری از هنرمندان به شرق و غرب و از جمله دیار عثمانی. دفاتر اهل حرف یکی از اسناد معتبری است که اطلاعات قابل توجهی را از چگونگی فعالیت برخی از این هنرمندان مهاجر در کارگاههای هنر توپقاپیسرای در اختیار میگذارد. ضرورت بازخوانی این اسناد با توجه به این نکته که مشاغل مختلف دربار استانبول در آغاز سده دهم با الگوبرداری از کارگاههای هنر ایران و با حضور بسیاری از هنرمندان ایرانی شکل گرفتند، افزون میگردد. فرضیات مقدماتی، احتمال حضور هنرمندان مهاجر ایرانی را در این اسناد و فعالیت چشمگیر آنها را در کارگاههای دربار استانبول مطرح میسازد.
هدف از این پژوهش، شناسایی هنرمندان کتابآرای مهاجر ایرانی و جایگاههشان در کارگاههای هنر توپقاپی سرای است. دستاوردهای کلی، مبین این نکات هستند که تا پیش از انتقال هنرمندان ایرانی به دربار عثمانی، فعالیتهای هنری توپقاپیسرای بسیار محدود و کم رونق بوده، ولیکن با ورود هنرمندان ایرانی، کارگاههای هنر توپقاپیسرای چه از نظر تنوع مشاغل و چه از نظر تعدد هنرمندان بالاخص در جماعت نقاشان رشد چشمگیری مییابد. از بررسی میزان مقرری اعضای نقاشخانه توپقاپیسرای، چنین برمیآید که میانگین مقرری جماعت نقاشان ایرانی بالاترین میزان را در طول سده دهم دارا بوده است. این جماعت از بزرگترین گروههای هنری فعال در دربار عثمانی محسوب می شدهاند، ولیکن بهتدریج از نیمه سده دهم دامنه فعالیت آنها کاهش یافته و تا پایان سده از رونق میافتد.
اهداف مقاله:
شناسایی هنرمندان کتاب آرای مهاجر ایرانی و جایگاه شان در کارگاه های هنر توپقاپیسرای
سوالات مقاله:
هنرمندان کتاب آرای مهاجر ایرانی به کارگاه های هنر توپقاپی سرای چه کسانی هستند؟