چکیده:
اقبال روزافزون مخاطبان ایرانی به شبکههای ماهوارهای، لزوم مطالعه محتوای این شبکهها را - بالاخص مطالعه شبکههای کودک که کمتر مورد تحقیق قرار گرفتهاند- دوچندان کرده است. بر این مبنا شبکه جمجونیور، بهعنوان مطرحترین شبکه ماهوارهای پخش برنامههای کودک به زبان فارسی، برای مطالعه در نظم گفتمانی محل مناقشهی «هویت مطلوب زنانه» انتخاب شد. با استفاده از قابلیتهای تحلیلی نظریه گفتمان لاکلا و موف[1]، سه برنامه شبکه جمجونیور با عناوین «باربی؛ زندگی در خانه رویایی»، «رقصندگان آسمان» و «اسکوبی دو؛ راز گنجینه» مورد مطالعه قرار گرفتند. در انیمیشن باربی، «زیبایی و جذابیت» بهعنوان دال مرکزی برنامه شناسایی شد و در دو انیمیشن دیگر، دال گفتمانی «اجتماعی بودن» بهعنوان دال مرکزی شناسایی شد. در برآیند کلی مطالعه گفتمان این شبکه، مشخص گردید که دال مرکزی مجموع برنامههای مطالعه شده در نظم گفتمانی هویت زنانه «اجتماعی بودن» است. این در حالی است که دالهای پیرامونی دیگری نیز چون «فردگرایی»، «روابط میان جنسیتی»- روابط آزاد، غیررسمی و بر اساس دوستی- ، «اخلاقمداری»، «زیبایی و جذابیت»- به تعریف پوشش آزاد، اندام نما و نیمه برهنه- و ... منظومه گفتمانی این شبکه را در نظم گفتمانی هویت زنانه تشکیل میدهند. این گفتمان دیگریهایی را نیز برای خود متصور است که اغلب در قالب هویتهایی بیاخلاق، شرور و شیطانی، ضد انسانیت و... تصویر میشوند، که بهحسب مذمومیت مطلق اینگونه دالها، نشانههای کمتر بدیهی دیگری مانند عدم اجتماعی بودن، احساساتی نبودن و ... ، با آنها پیوند میخورد. این پیوندهای گفتمانی درواقع محلهای نزاع اصلی گفتمان شبکه جمجونیور را تشکیل میدهند.
خلاصه ماشینی:
"مجموعه دال های گفتمانی شبکه جم جونیور در جمع برنامه های مطالعه شده ، در نظم گفتمانی هویت مطلوب زنانه دال گفتمانی دال های گفتمانی مرتبط دال گفتمانی دال های گفتمانی مرتبط دوستی و عشق انسان بنیان رابطه بر اساس دوستی (دوست دختر و دوست پسر) فعالیت اجتماعی داشتن بیثبات بودن ، شکننده بودن محبوبیت بیشتر رابطه دلبخواهی و غیررسمی استقلال در تصمیم گیری های شخصی نیاز به توجه (مورد اهمیت واقع شدن توسط همسر یا دوست جنس مخالف ) فردگرایی پرداختن به علایق خود تکیه گاه بودن مردان اعتمادبه نفس داشتن دوستی های موقت شجاعت و ماجراجو کاوشگری و ماجراجویی بودن ارتباط صمیمی با مردان بودن شجاعت تفاوت های ماهوی با مردان چشمانی آبی کام طلبی خوش پوشی جلب توجه پسران زیبایی و آرایش کردن ابراز عشق و کام گیری آشکار جذابیت توجه به مد هوشمندی لاغر بودن عقل گرایی اهمیت دادن به گزاره های علم مدرن سفیدپوست اهل تحقیق بودن موهای بلوند احساساتی بودن ١ اندام نمایی و نیمه برهنگی موفق بودن ٢ بخشنده بودن شاد بودن لذت بردن اخلاق بودن کمک به دیگران انسان محوری ی تواضع داشتن حسادت نکردن ١.
- شبکه جم جونیور پیوندهای گفتمانی خود را بر اساس آنچه در گفتمان های هژمونیک شده غربی به عنوان معرفت بنیادین تلقی میشود، صورت میدهد؛ درصورتیکه در مقابل این وضـعیت استفاده از اپیستمه های محلی (معرفت های بنیادینی که در موقعیت زمانی جغرافیایی بافت معنایی جامعه ایران مورد توجه است ) میتواند مبدأ شناخت تلقی گردد و به عنـوان مرجـع اصـیل دال هـا شناخته شود."