چکیده:
هدف از انجام این پژوهش دستهبندی معیارها و شاخصهای سنجش کیفیت کتابهای درسی بهمنظور ساخت ابزاری برای سنجش کیفیت کتابهای درسی دورۀ ابتدایی بوده است. روش تحقیق کیفی و جامعۀ آماری آن شامل تمامی منابع چاپی و الکترونیکی (فارسی و انگلیسی) منتشر شده در حوزۀ معیارهای تدوین محتوا بین سالهای 1379 تا 1394 و نیز تمامی آموزگاران ابتدایی شهرستان ملایر به تعداد 3150 نفر میشده است که در سال تحصیلی 95-1394 مشغول به تدریس بودهاند. از بین جامعۀ آماری آموزگاران تعداد 380 نفر به شیوۀ نمونهگیری در دسترس انتخاب و در مطالعه شرکت داده شدند. برای جمعآوری بخشی از دادهها، بر اساس معیارهای ششگانه استخراج شده از منابع موجود در رشتۀ برنامهریزی درسی، مقیاسی تحت عنوان «پرسشنامه سنجش کیفیت کتابهای درسی» تهیه و پس از معتبرسازی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که ابزار معرفی شده از روایی صوری و محتوایی و نیز پایایی کافی برخوردار است و میتوان از آن در سنجش کیفیت کتابهای درسی دورۀ ابتدایی استفاده کرد. همچنین معلوم شد که کیفیت کتابهای درسی پایۀ سوم دورۀ ابتدایی بر اساس مقیاس مورد استفاده، در کل و نیز در رابطه با تک تک معیارهای ششگانه، در وضع مناسبی است. ضمناً مشخص شد که از نظر آزمودنیها معیارهای مربوط به مؤلفۀ تناسب محتوا با نگرشهای مذهبی، بیش از سایر معیارها در کتابهای درسی پایۀ سوم رعایت شده است
خلاصه ماشینی:
نتایج نشان داد که ابزار معرفی شده از روایی صوری و محتوایی و نیز پایایی کافی برخوردار است و میتوان از آن در سنجش کیفیت کتابهای درسی دورۀ ابتدایی استفاده کرد.
از این روی، توجه به تهیه و استفاده از شاخصهای محتوایی و فنی برای سنجش و ارزشیابی کتابهای درسی دورۀ ابتدایی صورت نگرفته است.
کیفیت کتابهای درسی پایۀ سوم ابتدایی در شش مؤلفۀ مختلف (تناسب عمومی، معیارهای نگرش مذهبی، معیارهای نگرش اجتماعی، معیارهای گسترش حس زیباییشناسی، معیارهای گسترش مهارتهای چهارگانۀ زبانشناسی و معیارهای گسترش مهارتهای کاوشگری) از دیدگاه آموزگاران چگونه رتبهبندی میشوند؟ روش پژوهش این پژوهش از نوع پژوهشهای کیفی و کاربردی است که در آن با استفاده از بررسی تحلیلی- انتقادی منابع چاپی و الکترونیکی موجود، شاخصهای سنجش کیفیت کتابهای درسی تعیین و دستهبندی شدهاند.
سؤال سوم پژوهش وضعیت کیفیت کتابهای درسی پایۀ سوم ابتدایی از نظر رعایت معیارهای ششگانۀ تدوین محتوا در چه وضعیتی است؟ از آنجا که توزیع دادههای مربوط به معیار (مؤلفۀ) اول بهنجار بوده برای پاسخگویی به وضعیت معیار اول از آزمون تی تکنمونهای، اما برای سایر معیارها از آزمون خیدو استفاده شده است.
بههرروی، یافتۀ اصلی این پژوهش دستهبندی فهرستی کامل از معیارها و سنجهها (شاخصها) برای سنجش وضعیت کیفیت محتوای کتابهای درسی دورۀ ابتدایی بوده است.
معلوم شد که کیفیت کتابهای درسی پایۀ سوم ابتدایی از نظر رعایت "معیارهای مربوط به نگرشهای اجتماعی" در وضعیت مناسبی است.
مشخص شد که کیفیت کتابهای درسی پایۀ سوم ابتدایی از نظر رعایت "معیارهای مربوط به گسترش مهارتهای چهارگانۀ زبانشناسی" در وضعیت مناسبی است.