چکیده:
یکی از محورهای قابل دسترسی جهت تحقق اهداف توسعه انسانی، اجتماعی و اقتصادی، توجه به صنعت داروهای گیاهی است. افزایش شاخص هایی نظیر اشتغال، رفاه مصرف کنندگان، نرخ رشد درآمد سرانه و صادرات که از شاخص های توسعه یک کشور هستند، از طریق توجه به پتانسیل بالقوهای که در این بازار وجود دارد، محقق شدنی است. شناسایی تقاضای بازار به عنوان یکی از شاخص های سنجش اقتصادی، نیازمند بازاریابی هدفمند است. نقطه آغاز اجرای بازاریابی هدفمند، بخش بندی بازار می باشد. اهداف این پژوهش، تعیین شاخص های مناسب برای بخش بندی این بازار، شناسایی نیمرخ مشتریان، تشخیص تمایزهای آنها مبتنی بر شاخص های مدل بوده، و پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از حیث روش، پیمایشی- تحلیلی از نوع مقطعی است. ابزارگردآوری داده ها، پرسشنامه و جامعه آماری پژوهش، مصرف کنندگان نهایی انواع محصولات داروهای گیاهی در ایران، جامعه مورد مطالعه نامحدود بوده و حجم نمونه، تعداد 460 مصرف کننده نهایی داروهای گیاهی تعیین شده، روش نمونه گیری طبقه ای بوده، در جهت تجزیه و تحلیل داده های پژوهش و برای تعیین بخش ها، از رویکرد کای - میانگین استفاده شده و نتایج حاصل از اجرای الگوریتم کای - میانگین، نشان می دهد که این بازار دارای 4 خوشه است. هر یک ازخوشه ها از نظر شاخص های مورد بررسی، تفاوت هایی با یکدیگر داشته اند، و بنابراین، جهت تحقق توامان ارزش برای مشتری و بازار این صنعت، استراتژی مقتضی هر بخش می باید تدوین و اجرایی شود.
خلاصه ماشینی:
ابزارگــردآوري داده هــا، پرسشــنامه و جامعــه آمــاري پــژوهش ، مصرف کنندگان نهايي انواع محصولات داروهاي گياهي در ايران ، جامعه مورد مطالعه نامحدود بوده و حجـم نمونـه ، تعـداد ٤٦٠ مصـرف کننـده نهايي داروهاي گياهي تعيين شده ، روش نمونه گيري طبقـه اي بـوده ، در جهت تجزيه و تحليل داده هـاي پـژوهش و بـراي تعيـين بخـش هـا، از رويکرد کاي - ميانگين استفاده شده و نتايج حاصل از اجراي الگـوريتم کاي - ميانگين ، نشان ميدهد که اين بـازار داراي ٤ خوشـه اسـت .
نظر به نگرش مثبت بسياري از مصرف کنندگان به مزاياي پيشـگيري و درمـاني ايـن محصولات بويژه در سال هاي اخير و سهم بالاي اين بازار در تحقق اهداف توسعه انسـاني و اقتصادي ، در اين مطالعه ، پژوهشگر درصدد بوده به بخش بندي بـازار داروهـاي گيـاهي در ايران بپردازد، ويژگي هاي بخش هاي مشتريان داروهاي گياهي را مبتنـي بـر رويکـرد کاي - ميانگين شناسايي کند و متناسب ترين اسـتراتژي هـاي بازاريـابي را جهـت بـرآورد انتظارات هر بخش (نظر به تفاوت بخش هاي مختلف بـه واسـطه ويژگـي هـاي متفـاوت جمعيت شناسي ، روانشناختي ، رفتاري و عوامل آميزه بازاريابي ) ارائه نمايد.
Needs based segmentation: principles and practice, International Journal of Market Research, 44 (12), 405-422.