چکیده:
یکی از مهم ترین مباحث در سیره رسول خدا (ص) چگـونگی تعامـل آن حضـرت بـا غیرمسـلمانان اسـت . تامـل و واکاوی در زندگی پیامبر (ص) نشان میدهد که وی ضمن پذیرش حقوق غیرمسلمانان، به ویژه اهل کتـاب، هیچ گـاه از مهـرورزی و عـدالت در حـق آنـان دریـغ نورزیـد و اصـل را در ایـن بـاره بـر منطـق و گفتگـو، آگاهیبخشـی و فرهنگ گستری، و همکاریهای مشترک بنا نهاد. او ضمن مدارا با کافران و حمایت از مراکز دینی اهل کتاب، هیچ کس را مجبور به تغییر دین خویش و پذیرش اسلام نساخت ، هرچند در معرفی هوشمندانه اسلام و جذب مردم بـه آن، از همه ابزارهای عاطفی و عقلانی و جز آن، اسـتفاده نمـوده، در ایـن راه سـنگ تمـام گـذارد. بـه علاوه آن حضـرت در حوزههایی چون انعقاد پیماننامه ها، بهرهوری از نخبـه گان و کارشناسـان، دادوسـتد بـا کـافران، پـذیرش کمک هـای غیرمسلمانان، احترام به سفیران و فرستادگان، و دیگر حوزههای مرتبط ، ضمن پذیرش و تا کید بـر اصـل ایـن مـوارد، حدود و ثغور آن را نیز مشخص نمود و اصول و قواعد ماندگاری را در این باب از خود برجای نهاد.
خلاصه ماشینی:
"٣- اجبار نکردن افراد در تغییر دین یکی از سیاست های رسول خدا (ص) نسبت به اهل کتاب آن بود که آن حضرت هیچگاه آنان را مجبور بـه تغییر دین خویش و پذیرش آیین جدید نساخت ، بلکه آنان را در این باب آزاد گـذارد و بیشـترین اغمـاض و تسامح را در حق آنان روا داشت ؛ چنانکه در نامه ای به عمروبن حزم، نمایندة خود در یمن نسبت به یهودیان و نصرانیان این گونه نگاشت : «هر یهودی و نصرانی که اسـلام را برگزیـد، در شـمار مؤمنـان بـوده، از همـة حقوق آنان برخوردار خواهد بود، اما آنانکه بر یهودیت و نصرانیت خود ماندگارند، هیچگاه به منظور تغییـر دین خویش تحت فشار قرار نخواهند گرفت » (ابن هشام، ۲۵۱/۴)، یا در نامة آن حضرت به اسقفان نجران و نیز در معاهدة وی با مسیحیان آن سامان آمده است : «هیچ اسقف و راهب و کـاهنی از کـار خـود برکنـار نخواهد شد» (ابن سعد، ۲۶۶/۱، ۲۸۸؛ حمیدالله ، ۸۱، ۸۴؛ منتظـری، ۷۵۲/۲)؛ کنایـه از آنکـه متولیـان مذهبی اهل کتاب، در ماندن بر آیین خویش و حتی تبلیغ آن آزادی عمـل خواهنـد داشـت و در این بـاره بـا هیچ گونه محدویتی روبه رو نخواهند بود."