چکیده:
موضوع این مقاله “بررسی شیوه اجرایی در مستند تلویزیونی” است. مسیر این پژوهش در شناخت قابلیتهای اجرایی در زبان سینمایی به جهت دراماتیزهکردن روایت به نظرات بروتزی نزدیک است اما از دیگر سو در مورد بررسی جهانی که فیلمساز از طریق استفاده از عناصر اجرایی میسازد و نحوه برخورد با موضوعِ معرفت از نظرات نیکولز بهره گرفته است. در این تحقیق با جمعآوری منابع و فیشبرداری از مطالب گردآوریشده و طبقهبندی دادهها، به تجزیه و تحلیل آنها پرداخته و سپس بر اساس دو روش علمی (علت و معلولی) و توصیفی، کلیه دادههای یافت شده مورد تبیین و توصیف قرار گرفته است. از دید نیکولز تلفیق آزاد امر واقع و تجسم بخشی به آنچه از واقعیت تصور میشود، مشخصه مشترک مستندهای اجرایی است. از دید بروتزی مستندهای اجرایی به وجوه اجرایی زبان وابستهاند که از دیدگاه استین در مورد نقش اجرایی زبان ناشی شده است.عناصرمستندهای اجرایی عبارتند از: «حضور مؤلف/ مجری»، «ویژگی ترکیب اینگونه مستند با سایر انواع فیلم»، «ساختن واقعیت»، «ساخت فیلم با اولین برداشتها»، «واقعیت مقدم بر بازی»، «توجه به گروههای حاشیهای»، «تجربه شخصی فیلمساز» و «اقتدار فیلمساز». همچنین در این مستندها دوربین به مثابه تماشاگر عمل میکند.
خلاصه ماشینی:
هـم چنـین اشـاره شـد کـه بیل نیکولز در فصل ششم کتاب مقدمه ای بر فیلم مستند، که به زبان فارسی ترجمه شـده است ، به مستند اجرایی به عنوان یکی از انواع مستند اشاره کرده اسـت و آن را از منظـر خودش تعریف کرده است .
از نظـر بروتزی مستند اجرایی بر جنبه هایی پنهان مانـده از قابلیـت هـای اجـرا در سـینما تأکیـد میورزد، جنبه هایی که چه از نظر فیلم ساز و چه از نظر مخاطب و حتـی سـوژه مغفـول بوده است : « نقش اجرا در شیوه رئالیستی این است که مخاطـب را بـا واقعیتـی درگیـر سـازد کـه دراماتیزه شده است تا تخیل را معتبر جلوه دهد حال آن که در مستند اجرایـی اجـرا در 1Jon Artor 2 New Documentary بافت غیرداستانی قرار میگیرد تا توجه مخاطب را به ناممکن هایی جلـب کنـد کـه ایـن فرم از مستند به گونه ای درست ارائه میدهد.
از منظر دیدگاه ذهنیت گرایانه ، عنصر ساختار بخش و مسلط در ایـن فـیلم هـا تـاریخ خطیای است که شامل حوادث فوق میشود اما این تاریخ در ترکیب با عناصر اجرایـی شکل دیگری به خود میگیرد: « مستندهای اجرایی اساسا بیش از آن که به سـوی جهـان واقعـی کـه در آنـیم رهنمـون شوند، از جنبه عاطفی و احساسی ما را مورد خطاب قرار میدهند.
(مصاحبه شخصی نگارنده ) شباهت ها و تفاوت های مستند اجرایی از منظر نیکولز و بروتزی را مـی تـوان چنـین برشمرد: ١- نیکولز مستند اجرایی را نوعی فیلم میداند که بـه ذهنیـت فـیلم سـاز ارتبـاط دارد و سبب میشود که او ذهنیات خود را به تصویر بکشد حال آن که بروتزی این موضوع را رد میکند.