چکیده:
هنر در روزگار ما به جنبه ای اصلی از زندگی تبدیل شده اسرت و بردون هنر،
گویی زندگی معنای جاری خود را از دسرت خواهد داد. هنر های گوناگون
همچون معماری، 2 مجسمه سازی و نقاشی، خاستگاه ذوق و اندیشه
هنری انسان روزگار ماست تا جایی که یک اثر معماری یا یک تندیس و
نقاشی، می تواند معرف اعتقادات و ایده آل های یک جغرافیای انسانی
قلمداد شود. در این میان و در شرع مقدن اسلام _ که به همه وجوه انسان از
بدو تولد تا هنگامه مرگ ، بر موازین احام و با رهیافت سعادت ابدی بشر
می نگرد 3 _ نظر شارع مقدس نسبت به انواع هنر و از جمله هنرهای سه گانه چیست؟ پاسخ به این پرسش می تواند دریچه ای به سوی تعالی برای هنرمندان متعهد و مسلمان بگشاید که بر موازین احکام دین، هنر خود را خلق و ارائه کنند. باید ها و نباید های شرعی مستنبط از ادله که با قدرت اجتهاد استخراج و به عنوان حکم ظاهری - در مقابل حکم واقعی - ارائه می شوند، در دیدگاه تحلیل و مسیر تفقه، قابل بحث و بررسی است و مقایسه اختلاف احکام بین فقهای گذشته و حال، در این موارد و با استناد و مبتنی بر دلایل، از جمله مسائل این پژوهش به شمار می آید. همچنین پرسش هایی که به اصل و ماهیت هنر باز میگردند؛ مانند این که ضرورت پرداختن به بحث هنر و چرایی و چیستی هنر بی قید و مقایسه آن با هنر متاله، هنری در راستای هنر موعود و شناسه های آنرا رقم خواهد زد. درک شناسه های نسبت بین هنر مطلوب و هنر موعود با هنر اسلامی، زمینه پاسخ به پرسش هایی است که در لسان شارع وجود داشته، اما تصریح و اضمار یا منطوق و مفهوم بودن آن تفقه می طلبد. این مقاله در صدد تبیین ملاک و مناط استنباط احکام شرعی در این زمینه است که خود زمینه ساز تنقیح جایگاه فقهی و حقوقی هنر شیعی و هنر موعود به شمار می رود.
Art has become a main aspect of our daily life as life would lose its actual meanings without art. Visual arts such as architecture، sculpture and painting are the origin of human talent and artistic ideas of this time. The work of architecture or a statue and a painting can be considered as representative of the beliefs and ideals of human geography. Meanwhile Islam’s aim about all aspects of human being is eternal bliss. » ء و نزلنا عل یک ال کتاب تبیانا لکل شی « God’s perspective about the kinds of art including three kinds of arts is to open a way for a Muslim promised artists. Islamic obligations and prohibitions which has been extracted by the powerful reasoning and provided as outward decree can be discussed and analyzed. Comparisons and differences among the jurist views in these cases with reasoning are the main issues of this research. The Questions which returns to the origin and nature of art such as need of art and why and what is unconditional art، as compare to the theosophical art. It will also determine the art which is in line with promised art as well as their characteristics. What is relation between desired art and promised art with Islamic art? As we think it is a base for the answer of those questions which were present in divine’s law but its explanation، conformation and concept needs contemplation. In this article writer intends to explain the criteria of deriving legal injunctions in the field which itself.
خلاصه ماشینی:
در این میان، هنرمند مسلمان جز خون دل خوردن و انتظار چه میتواند کرد؟ هر چند هنر اسلامی نشانه و جهت الهی دارد، اما اگر در گرد و غبار به راه افتادۀ عصر ابلیسی، نشانهای هم اقامه شود، کدام چشم قادر به دیدن است؟ در عصری که که آموزههای انبیا با خاتمیت رسول اکرم( به اوج رسیده<FootNote No="10" Text=" حلال محمد حلال ابدا الی یوم القیامة، و حرامه حرام ابدا الی یوم القیامة (حر عاملی، 1403: ج18، 569).
هنرمند مسلمان در این دوره، تکلیفی مضاعف نسبت به هنرمند الهی دارد؛ چرا که هنرمندان الهی دیگر را فقط شناخت وضع موجود بر آن میدارد که با علم برائت، ساحت هنر قدسی<FootNote No="11" Text=" Heavenly art"/> را مبرا کنند؛ اما هنرمند اسلامی _ شیعی آینده قطعیت و ظهور اسماء الهی در عصر محمدی(، تحت لوای خاتم الاوصیاء( و انقلاب مهدوی را نیز باور دارد.
در این نوشتار برآنیم که آنچه در نظر فقها از گذشته تا حال نسبت به هنرهای تجسمی<FootNote No="26" Text=" Visual Arts"/> به خصوص نقاشی و مجسمهسازی و معماری<FootNote No="27" Text=" Architecture"/> مایۀ حرمت یا حلیت در خلق یا استفاده و یانگهداری این محصولات هنری بوده است را تبیین کرده و ملاک و مناط احکام صادره را واکاوی نماییم.
از اینرو صرف نظر از بحث روی ادله احکام _ که در جای خود باید بدان پرداخت _ در اینجا این نتیجه عاید میگردد که در دین مبین اسلام با نفس هنر و آثار هنری نهتنها مغایرت وجود ندارد، بلکه مماثلت<FootNote No="38" Text=" Resemblance"/> نیز در مواردی بسیاری جاری است.