چکیده:
امروزه حرکت به سمت پایداری در جوامع با سطوح مختلف مدیریت و تکنولوژی بسیار مورد توجّه قرار گرفته است. داشتن شهری پایدار و سالم، برنامهریزان، تصمیمگیرندگان و متخصّصین را واداشته است تا به دنبال یافتن شاخصهایی باشند که بتوان با استفاده از آنها ظرفیّت جوامع شهری را به منظور سوقدادن آنها به سمت پایداری مورد بررسی قرار داد. شاخص ردّپای بومشناختی در زمینة ارزیابی جوامع شهری در سطح آموزشی و اجتماعی توجّه زیادی را به خود جلب کرده است. در این پژوهش سعی بر آن شد تا با استفاده از شاخص ردّپای بومشناختی، ظرفیّت برد شهر سنندج در سال 1393 مورد بررسی قرار گیرد. نتایج نشان داد که سرانة ردّپای بومشناختی این شهر، برای بخشهای مسکن، حملونقل و غذا، 43/ 1 هکتار جهانی است که کمتر از سرانة ردّپای ملّی (7/ 2 هکتار جهانی) میباشد. بیشترین میزان ردّپای بومشناختی مربوط به بخش مسکن با 5/ 371923 هکتار جهانی (سرانة 99/ 0) و کمترین میزان مربوط به ردّپای بومشناختی غذا با 917/ 382 هکتار جهانی (سرانة 001/ 0) است. ظرفیّت زیستی برای شهر سنندج، 38/ 0 هکتار جهانی به دست آمد که نشاندهندة کمبود اکولوژیکی در این شهر است و شهر را به سمت ناپایداری پیش میبرد؛ همچنین تلاش شد تا امنیّت اکولوژیکی شهر با استفاده از شاخصهای فشار تولید، فشار مصرف و شاخص توزیع ردّپای بومشناختی مورد بررسی قرار گیرد که در نهایت نتایج حاکی از آن است که به دلیل بیشتربودن فشار تولید (96/ 14) نسبت به فشار مصرف (71/ 3)، شاخص توزیع ردّپای بومشناختی (03/ 3)، مثبت بوده و شهر سنندج را از نظر امنیّت اکولوژیکی در دستة بسیار خطرناک قرار داده و آیندة شهر نگرانکننده است.
Nowadays، moving towards sustainability is highly considered in different societies with different levels of technology and management. In order to have a stable and healthy city، planners، decision makers and experts have tried to seek indices، by which the urban communities’ capacity towards sustainability could be examined. In this context، the use of ecological footprint indicator in assessing urban carrying capacity has attracted so much attention in educational and scientific context. The present study attempted to investigate carrying capacity of Sanandaj in 2014 using ecological footprint indicator. The results showed that per capita ecological footprint of the city، for housing، transportation and food is 1.43 hectares which is less than the national per capita footprint (2.7 global hectares). The most and least parts of the ecological footprint belong to housing sector with 371923.5 global hectare (0.99 ha per capita) and to food sector with 382.917 global hectare (per capita 0.001) respectively. The bio-capacity of Sanandaj was 0.38 global hectares during this period that indicates the ecological deficit and an upcoming instability in this city. Also in this study it was tried to examine the ecological security in Sanandaj using pressure indicators of production، consumption and distribution of ecological footprint and it was revealed that due to the higher rate of production pressure (14.96) to consuming pressure (3.71)، Ecological Footprint distribution index (3.03)، was positive and showed that the city of Sanandaj is in a very dangerous state in terms of ecological security and would have a worrying condition in the future.
خلاصه ماشینی:
"ظرفیت زیستی برای شهر سنندج ، ٠/٣٨ هکتار جهانی به دست آمد کـه نشـان دهنـدة کمبود اکولوژیکی در این شهر است و شهر را به سمت ناپایداری پیش میبرد؛ همچنین تـلاش شد تا امنیت اکولوژیکی شهر با استفاده از شاخص های فشار تولید، فشـار مصـرف و شـاخص توزیع ردپای بوم شناختی مورد بررسی قرار گیرد که در نهایت نتایج حاکی از آن است کـه بـه دلیل بیشتربودن فشار تولید (١٤/٩٦) نسبت به فشار مصـرف (٣/٧١)، شـاخص توزیـع ردپـای بوم شناختی (٣/٠٣)، مثبت بوده و شهر سنندج را از نظر امنیت اکولـوژیکی در دسـته بسـیار خطرناک قرار داده و آیندة شهر نگران کننده است .
روش های مختلفی برای بررسی ظرفیت برد و امنیت اکولوژیکی شهری وجـود دارد کـه بـه چنـد مـورد آن بـه 1- Xu 2- Bernadette 3- Browne 4- Rees 5- Liu & Chang 6- Nakajima & Ortega 7- Wei 8- Collins 9- Miao 10- Rengasamy 11- Tam 12- Boruckea طــور خلاصــه اشــاره مــیشــود؛ فــو و همکــاران (٢٠١٥)، ردپــای منــابع بیولــوژیکی و کــل منــابع بیولــوژیکی و انسان ساخت را در طی سال های ١٩٩٧ تا ٢٠١١ در چین مورد بررسـی قـرار دادنـد کـه نتـایج نشـان داد ردپـای 1 بوم شناختی چین از ٢٠٥٦/٢ میلیون هکتار در ١٩٩٧ به ٣٨٨٢/٧ میلیون هکتار در ٢٠١١ رسـیده اسـت ؛ لـی و همکاران (٢٠١٤)، ردپای بوم شناختی را در سه ناحیه اسـتپی در چـین در دورة زمـانی ٢٠٠١ تـا ٢٠١٠ بررسـی کردند."