چکیده:
واکنش به وضعیت سنتی زنان در ایران به اواخر قرن نوزدهم و به ویژه جنبش مشـروطیت باز میگردد. فرهنگ مردسالارانه جامعه سنتی ایـران در دوره قاجـار دیـدگاهی تحقیرآمیـز نسبت به زنان داشت و مجال فعالیت سیاسی برای آنان باقی نمیگذاشت . تقید به سـنت هـا و آداب رسوم جامعـه مردسـالار رعایـت شـدید حجـاب و محـدودیت فعالیـت زنـان بـه خانه داری و شوهرداری از ویژگیهای وضعیت زنان در جامعه سنتی ایران در دوره قاجـار بود. از دوره ناصری به بعد زنان از طریق شرکت در تظاهرات از جمله قیام تنبـاکو، بلـوای نان ، و همچنین باتشکیل مدارس ، انجمن ها و مجلات توانستند برای اولـین بـارخود را بـه عنوان نیروی همپای مردان مطرح کنند و از این طریـق حقـوق انسـانی خـود را خواسـتار شدند اما انقلاب مشروطه در تاریخ ما برای نخستین بار ورای پستوها و اندرونیهـا بـه زن نگریست و روشنفکران عصر مشروطه از وضعیت تحقیرآمیز زنـان و سـلطه مـردان انتقـاد کردند.. در این مقاله تلاش می شود وضعیت حقوقی زنان در دوره قاجـار مـورد ارزیـابی قرارگیرد.
خلاصه ماشینی:
"از دوره ناصری به بعد زنان از طریق شرکت در تظاهرات از جمله قیام تنبـاکو، بلـوای نان ، و همچنین باتشکیل مدارس ، انجمن ها و مجلات توانستند برای اولـین بـارخود را بـه عنوان نیروی همپای مردان مطرح کنند و از این طریـق حقـوق انسـانی خـود را خواسـتار شدند اما انقلاب مشروطه در تاریخ ما برای نخستین بار ورای پستوها و اندرونیهـا بـه زن نگریست و روشنفکران عصر مشروطه از وضعیت تحقیرآمیز زنـان و سـلطه مـردان انتقـاد کردند..
رفت وآمـد اروپاییان ومسافرت ایرانیان به خارج از کشور موجب شد تـا فکـرآزادی زنـان در ذهـن مـردم ترقی خواه ایران راه یابد از دوره ناصری بـه بعـد، زنـان ایـران توانسـتند از طریـق شـرکت در تظاهرات و راهپیمایی ها، تشکیل انجمن ها و مجـلات و مـدارس خـود را بـه عنـوان نیـروی همپای مردان مطرح کنند بخصوص با انقلاب مشروطه زنان خواهان حقـوق انسـانی از دسـت رفته خود بودند و دست به فعالیت هایی سیاسی ، فرهنگی و اجتماعی زدند.
٣ ایـن مبـارزات گرچـه از سال های پیش شروع شده بود اما بطور مشـخص بـا قیـامی کـه درسـال ١٢٧٧ ه ق در جریـان قحطی نان تهران پدیدار شده بود؛ آغاز گشت در این سال کمبود نان تهران را فرامی گیرد و در پی آن زنان در پایتخت قیام میکنند اعتمادالسـلطنه در کتـاب خـاطرات خوداطلاعـات دربـاب اعتراض زنان به گرانی به دست میدهـد [ یکشـنبه ٦ شـعبان ١٣٠٩ ه ق ] «عصـر، شـاه [ناصـر الدین شاه ] به خانه امام جمعه رفته بودند میگویند زن ها باز از گرانی شـکایت کـرده بودنـدو [دوشنبه ١٥ شعبان ١٣١٢] « از قراری که شنیدم زن هـا در حضـرت عبـداالعظیم از گرانـی نـان 4 وگوشت شکایت کرده اند."