چکیده:
هر دولتی تلاش می کند سطح امنیت را در کشورش بالا ببرد چون وجـود امنیـت باعـث ثبات و بقای دولت می شود. چگونگی برقراری امنیت و ثبات در ایران با توجـه بـه اینکـه ایران در دوره قاجار یک کشور نیمه استعماری بود حائز اهمیت ویژه ای است . دولتمـردان ایران برای حل این مساله به یک نیروی سوم روی آوردند. اکنون این سوال مطرح می شود که چرا باید گزینش یک قدرت سوم به عنوان تنها راه حل بـرای اسـتقلال ایـران و تـامین ثبات آن باشد. مساله این مقاله بررسی سیاست تمایل به قدرت سوم ، ریشه هـای تـاریخی آن و چگونگی عملیاتی شدن این رویکرد در دوره رضا شاه است .برای پاسخ به این مسـاله از روش تحقیق تاریخی استفاده شده است . رضا شاه برای اینکه امنیت دولـتش را افـزایش دهد نیروی نظامی متمرکزی تشکیل داد، اما در سیاست خارجی چنـدان موفـق نبـود و از ترس انگلیس به طرف آلمان گرایش پیدا کرد و این کشور را به عنوان قدرت سوم انتخاب نمود. مهمترین علت انتخاب آلمان این بود که این کشور صنعتی، رقیبی در برابر روسـیه و انگلیس محسوب می شد و می توانست برای ایران که در صدد مدرن شـدن بـود، مناسـب باشد اما منجر به تسلط دولت آلمان بر کلیه تشکیلات اداری و نظامی ایران گردید.
خلاصه ماشینی:
رقیه سلطانی جلفان (دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه شهید بهشتی تهران ) سیاست تمایل به قدرت سوم و ریشه های گذشته و عملیاتی شدن آن در دوره رضا شاه چکیده هر دولتی تلاش می کند سطح امنیت را در کشورش بالا ببرد چون وجـود امنیـت باعـث ثبات و بقای دولت می شود.
رضا شاه برای اینکه امنیت دولـتش را افـزایش دهد نیروی نظامی متمرکزی تشکیل داد، اما در سیاست خارجی چنـدان موفـق نبـود و از ترس انگلیس به طرف آلمان گرایش پیدا کرد و این کشور را به عنوان قدرت سوم انتخاب نمود.
در این مقاله سعی در روشن کردن این مسأ له داریم که چه وضعیت و شرایطی بر ایران آن زمان حاکم بود که دولتمردان را به سمت انتخاب قدرت سوم کشاند؟ چرا آمریکـا یـا آلمان به عنوان قدرت سوم انتخاب شدند؟ یا اینکه موضوع قدرت سوم چگونـه در دوره رضـا شاه عملی گردید؟ برای بیان این مسائل ابتدا سیر تاریخی روابط خارجی ایران بصورت خیلـی مختصر اشاره شده و سپس به چگـونگی گـرایش بـه قـدرت سـوم در دوره ناصـرالدین شـاه ، مشروطه و رضا شاه پرداخته می شود و تأثیرات عملی شدن آن از لحاظ سیاسـی، اقتصـادی، نظامی و آموزش مورد بررسی قرار می گیرد.
1 اما هدف نهایی همان مقابله با دو کشور روسیه و انگلیس بود کـه شـریان حیـات ایـران را تحت سلطه خود درآورده بودند.
ولـی هدف شاه وارد کردن آلمان به داخل فضای سیاسی ایران و جلو گیری از قـدرت روزافـزون و در حال گسترش روسیه و انگلیس بود تا بتواند از این طریق استقلال ایـران را تـامین کنـد.