چکیده:
روایت در رویکرد امروزین عبارت است از پیوستگی زنجیروار رخدادها چه در مقام واقعیت و چه در مقام بیان، آنچنان که این پیوستگی خود معنایی فراگیر نسبت به تک تک رخدادها بیافریند و روایت شناسی دانشی است که ابعاد مختلف روایت را تحلیل می کند و درک عمیق تری نسبت به ساختار و زوایای نهفته آن فراهم می آورد. روایت کاربرد زیادی در ژانرهای مختلف از جمله دانش تاریخ دارد، چنین رویکردهای جدید به متن تاریخی می تواند راه گشای نظرات بدیعی در این حیطه باشد. در این مقاله پس از تفصیل ماهیت روایت و جنبه های مختلف آن، زاویه دید و کانون مشاهده در روایت تبیین می شود. کانون مشاهده بر اساس نظریه ژارژ ژنه شامل سه بعد: پنداری، روانشناختی و ایدئولوژیک است که توجه به این ها درک دقیق تری از روایت بدست می دهد و نکات نهفته در آن را باز می نماید. در ادامه دو گزارش متفاوت تاریخی درباره رخداد سقیفه در صدر اسلام مورد تحلیل و بررسی روایت شناسانه قرار می گیرد.
خلاصه ماشینی:
فصل نامه ٔجندیشاپور،دانشگاه شهیدچمران اهواز سال دوم ،شمارٔه ۶،تابستان ۱۳۹۵ روایت شناسی ودانش تاریخ :تحلیل روایت شناسانه ٔدوگزارش ازرخدادسقیفه ٔ بنیساعده ١ جمال رزمجو تاریخ دریافت :۹۵/۲/۱۳ تاریخ پذیرش :۹۵/۳/۲۷ چکیده روایت دررویکردامروزین عبارت است ازپیوستگیزنجیرواررخدادهاچه درمقام واقعیت وچه درمقام بیان ، آنچنان که این پیوستگی خودمعناییفراگیرنسبت به تک تک رخدادهابیافریندوروایت شناسیدانشیاست که ابعاد مختلف روایت راتحلیل میکندودرکعمیق ترینسبت به ساختاروزوایاینهفته ٔآن فراهم میآورد.
دراین مقاله پس ازتفصیل ماهیت روایت وجنبه های مختلف آن ،زاویه دیدو کانون مشاهده درروایت تبیین میشود.
کانون مشاهده براساس نظریه ٔژارژژنه شامل سه بعد:پنداری،روانشناختی وایدئولوژیک است که توجه به این هادرکدقیق تریازروایت بدست میدهدونکات نهفته درآن رابازمینماید.
اصطلاح روایت به دلیل این که یک مشترکلفظیاست ودرزبان عربیوفارسیبه حدیث اطلاق میشود، ممکن است موجب سوءتفاهم شود.
به بیان دیگرروایت هاداراییک آغاز،مجموعه ای ازکنش های مداخلـه کننـده وبـه دنبال آن پایانیهستندکه منوط به کنش های قبلیحادث شده است .
۴)عمل روایت راتنهایک فردانجام نمیدهدبلکه ممکن است که هم زمان افرادمختلفی درعمل انتقال یک متن رواییدرگیربوده ومتن رابرای خواننده به تصویربکشند.
راویان براساس شیوه درگیرشدنشان دررخدادهایروایت شده به این صورت طبقه بندیمیشوند:الـف ) راوی دیگرگوی:راویداستان گویرخدادیاست که خودشخصاشاهدآن نبوده است .
زاویه دیدنقطه ای است که ازطریق آن روایت دیده میشود.
نوع نگاهی که درگزارش سلیم وجودداردزمینه اصلی شـکل گیری اعتقـادشـیعه رادرخصـوص خلافت ترتیب داده است ودربین اهل سنت هم تقریبازمینه اصلی پیدایش نگـاه خـاص آن هـانسـبت بـه مسئله خلافت وماجرای جانشینی پیامبرگزارش سیف بن عمراست .