چکیده:
ارزشیابی خطمشی عمومی یکی از اقدامات لازم برای اصلاح و بهبود خطمشی عمومی و نتایج حاصل از پیادهسازی آن است. در این مقاله سعی شده است با استفاده از چارچوب مارش و مککانل به ارزشیابی خطمشی عمومی هدفمندی یارانهها در قالب سه بعد فرایندی، برنامهای و سیاسی که نگاهی جامع به جنبههای مختلف یک خطمشی عمومی دارد، پرداخته شود. بدین منظور نظرات 70 نفر از خبرگان و صاحبنظران با ابزار پرسشنامه و مصاحبه گلوله برفی مورد ارزشیابی قرار گرفته است. نتایج این مطالعه نشان داد که این خطمشی عمومی از بعد فرایندی نه موفق بوده و نه شکستخورده است. همچنین تلقی صاحبنظران و متخصصان از ارزشیابی خطمشی عمومی هدفمندی یارانهها از بعد برنامهای نشان داد که دولت وقت در بازه زمانی کوتاهمدت در دستیابی به هیچیک از اهداف اعلامشدهاش موفق نبوده است. درنهایت ارزشیابی خطمشی عمومی از بعد سیاسی، بیانگر آن است که هدفمندکردن یارانهها نتوانسته است منجر به افزایش سطح محبوبیت سیاسی دولت وقت در کوتاهمدت شود. هرچند عواملی محیطی ناشی از اعمال محدودیتهای بینالمللی حاکم بر اقتصاد کشور و بروز بحران ارزی نیز در عدم موفقیت این خطمشی عمومی از ابعاد برنامهای و سیاسی نقش داشتهاند. در پایان نیز برخی راهکارها برای ادامه اجرای این خطمشی عمومی که از مصاحبه با این 70 نفر خبره بهدستآمده، ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
نگاره شماره (٢)- برخی ملاحظات در ارزشیابی خط مشیهای عمومی ملاحظات پرسش های مربوطه شکل موفقیت خـط مشـی عمومی چه شکلی از اشکال موفقیت مورد ارزشیابی قرار گرفته اسـت ؟ فرایندی، برنامه ای یا سیاسی؟ چارچوب زمانی چه دوره زمانی مورد ارزشیابی قرار گرفته اسـت ؟ کوتـاه مـدت ، میان مدت یا بلندمدت ؟ علایق / منافع موفقیت در ارتباط با منافع چه کسـی ارزشـیابی شـده اسـت ؟ برای مثال : گروه هدف ، ذینفعان ، نهـاد، گـروه ذینفـع ، فـرد یـا جمع ؟ نقاط ارجاع استانداردی که موفقیت بر مبنای آن مورد قضاوت قـرار گرفتـه است چیست ؟ در مقایسه با مقصودها؟ در مقایسه با معیارهـای دامنه خط مشی عمـومی بـرای مثـال کـارایی و اثربخشـی؟ در مقایسه با گذشته ؟ در مقایسه با اصول اخلاقی؟ در مقایسـه بـا حوزه قضایی دیگری؟ اطلاعات آیا اطلاعـات کـافی و قابـل اعتمـادی بـرای ارزشـیابی میـزان موفقیت وجود دارد؟ منفردســازی خــط مشــی عمومی تا چه اندازه ای از قطعیت و اعتماد، منفردکردن و ارزشیابی اثـر خط مشی عمومی از سایر عوامل از قبیل خط مشیهای عمومی دیگر یا اثرات رسانه ها امکان پذیر است ؟ تعارض و ابهام به تعارضـات و ابهامـات چقـدر بایـد اهمیـت داد و در قضـاوت سراسری از موفقیت چگونه باید به آنها وزن داد؟ برای مثال : - موفقیت فرایندی در برابر برنامه ای در برابر سیاسی - کوتاه مدت در برابر بلندمدت - نفع رسانی در برابر از دست دادن منفعت - یک نقطه ارجاع در برابر دیگری بـرای مثـال اصـول اخلاقی در برابر مقاصد بیان شده - در دسترس بودن اطلاعات در برابر فقدان اطلاعات - قطعیت در منفردسازی اثرات خط مشی عمـومی در برابر عدم قطعیت در قادربودن به انجام این کار - پیامدهای ناخواسـته در برابـر پیامـدهای واقعـی یـا مقصود - شوکهـای قابـل پـیش بینـی در برابـر شـوکهـای غیرقابل پیش بینی (Marsh & McConnell, 2010) بر اساس آنچه در این قسمت ملاحظه شد، ارزشیابی خط مشی عمومی هدفمندی یارانه ها با استفاده از چارچوب مارش و مک کانل در سه بعد «فراینـدی، برنامـه ای و سیاسـی» بـا رعایـت ملاحظات خاصی که در هر یک از این ابعاد باید در نظر گرفت انجـام گرفتـه اسـت .