چکیده:
حق به محیط زیست سالم به طور کلی مستقل از حقوق محیط زیست قلمداد می گردد، طرفداران حقوق بشر حق به محیط زیست را به عنوان یک حق مستقل حقوق بشری برای داشتن محیط زیست با کیفیت به رسمیت می شناسند. حق به محیط زیست هم منعکس کننده ارزش های متعالی و پایه ای همانند حق به حیات، حق سلامتی، حق به زندگی با استاندارد است و هم با پیش نیازهای تداوم حیات نسل کنونی و نسل های آتی همانند توسعه پایدار ارتباط تنگاتنگ و ارگانیک دارد. در این مقاله، رابطه محیط زیست و حقوق بشر بر پایه دو دیدگاه انسان محور و محیط زیست محور، مورد بحث قرار گرفته است. در دیدگاه انسان محور، وضعیت محیط به دلیل فشار و تأثیر مستقیمی که تداوم حیات و کیفیت زندگی، سلامتی و رفاه بشر دارد، مورد توجه قرار می گیرد. به طور کلی سه دیدگاه در خصوص جایگاه حقوق بشر به محیط زیست محور وجود دارد. بررسی رویه دولت ها و رویه قضایی نشان می دهد که حق به محیط زیست برای شناخته شدن به عنوان یکی از مصادیق نسل سوم حقوق بشر راه درازی در پیش دارد، چرا که نسل سوم حقوق بشر هم به لحاظ مبانی، محتوا و مضمون و هم به لحاظ شیوه قضایی پیگیری مطالبات افراد در مقابل عموم، با چالش های جدی مواجه می باشد.
خلاصه ماشینی:
p,١٩٨٨,Gormely) در مقاله اي با عنوان محيط زيست به مثابه حقوق بشر، دو تن از فيزيک دانان در يک مطالعه و بررسي علمي و بر پايۀ آمار و نمودار از اين ايده دفاع کـرده انـد کـه کيفيـت محـيط زيـست طبيعي انسان بايد به حدي مطلوب باشد که در خدمت فعاليت هاي صنعتي و کشاورزي بوده و منبعي براي نشاط انسان در حال و آينده قرار گيرد.
Boker and Grondelle Vol. pp) رابطۀ بين حقوق بشر و حق به محيط زيست سالم توجه بسياري از انديشمندان را به خود جلب نموده است ، از نظر آقاي فيتس موريس سه مکتب فکري بزرگ در اين مورد وجود دارد.
p,٢٠٠٦,Merini) و دادگـاه اروپايي حقوق بشر هم به طور غير مـستقيم و بـا اسـتناد بـه مـادة ٨ کنوانـسيون حـق فـردي شهروندان اروپايي به محيط زيست سالم را مورد تأييد قرار داده است (Ibid).
1999) اعلاميه جهاني حقوق بشر، ميثاق حقوق مدني و سياسي و ميثاق حقوق اقتصادي فرهنگـي و اجتماعي به صورت تلويحي و ضمني حق به محيط زيست سالم را مورد تأييد قرار ميدهند در حقيقت در چارچوب اين اسناد برخي از حقوق بشر موجود مانند حق بـه زنـدگي مـورد توجه قرار گرفته است و دعاوي زيادي بر مبناي حق به حيات در خصوص محـيط زيـست در سطح ملي و بين المللي مطرح شده اسـت .
L. M ٢١,African Charter of Human and Peoples' Rights) در سيــستم ملــل آمريکــائي(Inter-American system) حقــوق بــشر، پروتکــل الحــاقي بــه کنوانسيون حقوق بشر(Protocol SanSalvador) حق به محيط زيست سالم را مـورد توجـه قـرار داده اسـت .