چکیده:
چنته یا آینه دان یکی از دستبافت های عشایر قشقایی فارس است که صرفا توسط زنان بافته شده و از آن به عنوان کیسه یا خورجینی جهت حمل وسایل شخصی نظیر پول، توشه ی راه، فشنگ و... استفاده می شود. دختران و زنان عشایر از همان کودکی بافت چنته را فرا گرفته و هنگام رسیدن به سن ازدواج برای خانواده های خود چنته های مرغوب می بافند. در جامعه ی عشایری که زنان در مقام منزلتی پائین تر از مردان قرار گرفته و اصولا هویت و شخصیت آنان به عنوان موجودی مستقل در نظر گرفته نمی شود، آنان فضایی مناسب جهت ابراز عواطف و احساسات خود ندارند. همین امر موجب گردیده که زنان قشقایی از چنته بافی به عنوان ابزاری جهت تجسم بخشیدن به آرزوها و رویاهای شاد و یا اندوهناک خود بهره جویند. می توان گفت چنته دریچه ای به سوی خلوت و تنهایی معصوم و بی آلایش زنان قشقایی است. این زنان در بیان احساسات درونی خود از نقش مایه های باستانی و زمانی از نقوش موجود در محیط زندگی خود یعنی طبیعت الهام گرفته و عشق و علاقه یا نگرانی و کینه خود را نسبت به کسانی که در کنار آن ها زندگی می کنند ابراز می دارند. لذا در این نوشتار با هدف کشف دنیای پر رمز و راز زنان قشقایی فارس در قالب چنته بافی، ابتدا به ارائه تاریخچه اجتماعی و فرهنگی ایل قشقایی پرداخته و سپس به اختصار جایگاه و موقعیت زن در این ایل مورد مطالعه قرار خواهد گرفت. پس از معرفی چنته بافی و ویژگی های فنی بافت آن، تجسم و تخیل زن قشقایی به هنگام بافت چنته، دست مایه ی این پژوهش خواهد بود. روش مطالعه در این نوشتار، تاریخی و شیوه ی جمع آوری اطلاعات روش اسنادی براساس مطالعه کتابخانه ای بوده است و در بخش معرفی نمادها و مفاهیم آنان در نزد زنان قشقایی، اطلاعات کاملا به صورت میدانی جمع آوری شده اند.
خلاصه ماشینی:
چنته بافی ، نمود احساسات زن قشقایی فارس ∗ مرجان صلواتی چنته یا آینه دان یکی از دست بافت های عشایر قشقایی فارس است که صرفا توسط زنان بافته شده و از آن به عنوان کیسه یا خورجینی جهت حمل وسایل شخصی نظیر پول، توشه ی راه، فشنگ و...
با وجود اهمیت چنته ها در به تصویر کشیدن و تجسم بخشیدن به دیدگاهها و عواطف درونی زنان قشقایی فارس، تاکنون پژوهش و تحقیق جامعی در این زمینه صورت نگرفته است و عمدتا مطالعات در حوزه ی دست بافت ها به صورت عام و بررسی نقوش آن صرفا به روش تاریخی بوده است .
این نوع شیوهی پژوهش به هم راه نتایج حاصله از مطالعات میدانی نه تنها کلیاتی را دربارهی چنته بافی و هم چنین ساختار ایلیایی قشقاییان و جایگاه زن در آن را در بر می گیرد بلکه مطالعه نمادهای به کار رفته توسط زنان این ایل و انگیزهی آنان را در بیان و ابراز احساسات خود از زبان خودشان، شامل می شود.
این نقش نه تنها در چنته بافی بلکه در سایر دست بافت های ایل قشقایی نیز کاربرد فراوان دارد و یقینا دلایل به کارگیری آن همانند سایر نقوش و طرحها به گذشته های بسیار دور باز می گردد.
تصویر (١١) / نتیجه گیری چنته بافی یکی از دست بافت های زنان ایل قشقایی فارس است .