چکیده:
اﯾﻦ ﺟﺴﺘﺎر ﺑﺮآن اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ و ﻗﯿﺎس ﺗﺼﻮﯾﺮ زرﺗﺸﺖ در ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ و ﯾﮏ ﻣﺘﻦ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ آ ﮐﻪ درﺑﺎرة ﮔﺸﺘﺎﺳﺐ، ﭘﺎدﺷﺎه ﮐﯿﺎﻧﯿﺎن، ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه و دﻗﯿﻘﯽ ﻃﻮﺳﯽ آن را ﺑﻪ ﻧﻈﻢ درآورده، ﺑﭙـﺮدازد. ﺑﺮای ﺗﺤﻘّﻖ اﯾﻦ ﻫﺪف ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ داﺳﺘﺎن ﮔﺸﺘﺎﺳﺐ در ﺗﺎرﯾﺦ اﯾﺮاﻧﯿﺎن و ﺳﻨّﺘﻬﺎی ﺣﻤﺎﺳـﯽ ﺑﺮرﺳﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ. ﻓﺮض دﯾﻨﯽ ﺑﻮدن ﻇﻬﻮر زرﺗﺸﺖ ﻣﻠﺰوم ﻣﻮاردی دﯾﮕﺮ اﺳﺖ. ﻫـﺪف ﻧﮕﺎرﻧـﺪه در ﺟﺴﺘﺎر ﭘﯿﺶرو ﮐﺸﻒ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺖ ﮐﻪ آﯾﺎ دﻗﯿﻘﯽ در ﺑﯿﺎن داﺳﺘﺎن ﮔﺮاﯾﺸﯽ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﻣﺬﻫﺒﯽ داﺷﺘﻪ ﯾﺎ ﮔﺮاﯾﺸﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻏﯿﺮ ﻣﺬﻫﺒﯽ داﺷﺘﻪ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن از ﺳﻠﯿﻘﮥ ﺷﺎﻫﺎن و ﻧﺨﺒﮕﺎن و اﺷﺮاف زادﮔﺎن ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﺣﻮادث ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ. ﮔﺮاﯾﺸﺎت زرﺗﺸﺘﯽ رواﯾﺖ دﻗﯿﻘﯽ، اﯾﻦ ﺳﺆال را اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ اﻧﺪازه اﯾﻦ رواﯾﺖ ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟّﻪ ﺑﻮده ﮐﻪ ﺷﺎﻫﯽ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺮای ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﺣﻖاﻟﻌﻤﻠﯽ ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﺮده و ﻋﻤﺪا ﻣﺨﺎﻃﺒﺎن ﺧﻮﯾﺶ را ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻧﯽ ﻓﺎرﺳﯽ زﺑﺎن ﻗﺮارداده اﺳﺖ، وﻟﻮاﯾﻨﮑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎﺗﺮک ﻣﻠّﯽ ﺧﻮد آﮔﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺿﺮ، ﻧﮕﺎرﻧﺪه ﺗﻮﺟّﻪ وﯾﮋه ای ﺑﻪ ﻧﮕﺎه دﻗﯿﻘﯽ ﺑﻪ ﺳﻨّﺖ ﭘﻬﻠﻮاﻧﯽ ﺳﯿﺴﺘﺎﻧﯽ و ﺿﺪّﯾﺖ آن ﺑﺎ ﺣﺎﻣﯽ زرﺗﺸﺖ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﯾﻦ ﺳﺆال ﭘﺎﺳﺦ داده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ آﯾﺎ ﻣﯿـﺎن رواﯾـﺖ ﻓﺮدوﺳﯽ و دﻗﯿﻘﯽ در اﯾﻦ ﻣﻮرد، ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎی اﯾﺪﺋﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻣﻬﻢ و ﺑﻨﯿﺎدﯾﻨﯽ وﺟﻮد دارد ﯾﺎ ﺧﯿﺮ.
خلاصه ماشینی:
شاخصههای موضوعی در نوشتههای تاریخی ملی ایرانیان براساس داستان گشتاسب (1) اشک دالن 1 ترجمه: سعید رادفر 2 3 که یارد شدن پیش ترکان چین که باز آورد فره پاک دین(SV 117) جاماسپ وزیر خطاب به گشتاسپ (بر اساس گزارش دقیقی) چکیده این جستار برآن است تا به بررسی و قیاس تصویر زرتشت در شاهنامه و یک متن نزدیک به آن که دربارۀ گشتاسب، پادشاه کیانیان، نوشته شده و دقیقی طوسی آن را به نظم درآورده، بپردازد.
شاهنامه پدیدهای یگانه نبود ـ چنانکه فردوسی دنباله رو دقیقی و کارش بود ـ و خالق آن، شفاهیات موجود و سنتهای مکتوب را به نظم درآورد، اگرچه برای اغلب بخشهای آن بیشتر از منابع دورۀ ساسانیان استفاده شده است1.
این شکل تازۀ ترکیب ایران اسلامی توسط حکومتهای پارسی از قبیل سامانیان(819-955) و آل بویه (934-1055)که ادعای دولتهای نیمه مستقل از خلیفه داشتند و به طور رسمی ایدۀ فرهنگ ایرانی را با برپایی جشنهای ملی و تقلید آداب و معاشرت دربار ساسانیان و برگزیدن عنوان شاهنشاه بازسازی کرده بودند، خلق شده بود.
پیش زمینۀ تاریخی: سنتها در تاریخ ملی ایرانی هدف این جستار بازشناسی تصویر پیامبر ایران باستان ـ زرتشت ـ در شاهنامه بر اساس خوانش دقیق داستان گشتاسپ، پادشاه کیانی، نوشتۀ دقیقی طوسی(که توسط فردوسی ادامه یافته)، است.
, Abu l-Qasem Ferdowsi, The Shahnameh (The Book of Kings), 8 vols.
, Costa Mesa and New York, 1987-2008 ـY The Gathas of Zarathustra, translated by Stanely Insler, Leiden, 1975.
Iranian National History, Cambridge History of Iran, vol.