چکیده:
نگاهی به حکومت امیرالمومنین (ع) و ارزیابی آن گویای این واقعیت است که دوران زمامداری ایشان دورانی پر از تنش و اصطکاکهای شدید بوده است که باعث بی ثباتی حکومت ایشان و در پایان منجر به سقوط دولت علوی گردید. در مقام بررسی علل این تنشها، عوامل فراوانی مانند عوامل معرفتی، اجتماعی- فرهنگی، سیاسی، امنیتی، اقتصادی، نیروی انسانی، ارزشی – راهبردی، ویژگیهای شخصیتی امیرالمومنین (ع)، قابل بررسی است؛ در این نوشتار صرفاً به عوامل معرفتی در عناوینی چون: ضعف باورها، علیناشناسی، حکومت ناشناسی، مسیرناشناسی، ناهمگونی معرفتی پرداخته شدهاست. نوشتار پیش رو با تحلیل عوامل پنج گانه معرفتی مذکور و ذکر شواهد روایی آن از کلمات امیر مومنان ( علیه السلام)، برای هر یک از عوامل فوق، سهمی در ناپایداری حکومت علوی قائل شده است که در مجموع بهعنوان «عوامل معرفتی ناپایداری حکومت علوی»، به پایان دادن حکومت ایشان مدد رساندهاند.
خلاصه ماشینی:
در پاسـخ بـه پرسـش نوشـتار ً حاضر قطعا تحقيقات و پژوهش هايي صورت گرفته است مانند مقالۀ «سيف اله صرامي » با عنوان «عوامل ناپايداري حکومت علوي » و «بررسي عوامل و شاخص هاي پايـداري و ناپايـداري سياسـي در حکومت ديني از ديدگاه امام علـي ٧ و تطبيـق آن بـر نظـام جمهـوري اسـلامي » از «محمـد مهدي امامي » که موضوع رسالۀ دکتري ايشان است و نيز برخي پژوهش هاي ديگر کـه در منـابع تحقيق ذکرشده اند.
شايان ذکـر اسـت مجموعـه عوامـل ناپايـداري حکومـت علـوي دو دسـته اند: الـف ) عواملي که في نفسه مثبت و ارزشي تلقي مـي شـوند امـا در شـرايط زمامـداري حضـرت اميـر ٧ موجب ناپايداري حکومت ايشان شده اند مانند: عوامل ارزشي ـ راهبردي ب) عـواملي کـه از ابتـدا عوامل منفي و ضد ارزشي بوده اند و زمينـه هاي سـقوط حکومـت را فـراهم کردنـد؛ ماننـد: عامـل نيروي انساني يا ضعف باورها در عوامل معرفتي .
لازم به ذکر است که بيان دلايـل ناپايـداري حکومـت علـوي بـه معنـاي نادرسـت بـودن روش حکومت علوي يا عالم نبودن به علم حکومت داري نيست ؛ بلکه با پذيرش ايـن بـاور کـه حکومـت علوي در بعد نظري و عملي هيچگونه کمبودي نداشته اسـت و طبـق اقـرار موافقـان و معانـدان ، ايشان کاملاآگاه به کم و کيف زمامداري بوده اند، اين سـؤال مطـرح مي شـود کـه چـرا حکومـت ايشان دوام نياورد و مدت حکومت کمتري نسبت به دوره هاي قبل و بعد از خود، داشته است .