چکیده:
مقدمه: پزشکی تدافعی، تصمیمگیریهای درمان پزشکان است به منظور محدود کردن خطاهای پزشکی که میتواند عواقبی را به لحاظ کیفیت مراقبت افراد و بهرهوری از منابع محدود سلامت در پی داشته باشد. هدف از این مطالعه بررسی علل بروز این پدیده و ارائه راهکارهایی برای کاهش آن از دیدگاه دستیاران تخصصی دانشگاه علوم پزشکی مشهد میباشد. روش: این مطالعه توصیفی - تحلیلی است که در بین تمام دستیاران تخصصی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال 93 انجام شده است. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود. دادههای پرسشنامه در نرمافزار spss20 جمعآوری گردید و با استفاده از آمارهای توصیفی و تحلیلی شامل آزمونهای کروسکال والیس و من ویتنی در سطح معنیداری 0.05 و در قسمت سوالات باز با استفاده از تحلیل محتوا آنالیز شد. یافتهها: بیشترین علت بروز پزشکی تدافعی "برای جلوگیری از مورد دادخواهی قرار گرفتن و اقدام قضایی از طرف بیماران "(2/ 87%) و کمترین علت انجام دادن پزشکی تدافعی نداشتن بیمه مسئولیت و جلوگیری ریسک از دست رفتن سرمایه پزشک، آموزش تدافعی عمل کردن پزشک در اقدامات درمانی – تشخیصی برای بیمار (7/ 43%) گزارش شده است. شرکتکنندگان در این پژوهش 6 راهکار کلی برای کاهش پزشکی تدافعی ارائه دادند که شامل: اعمال حمایتهای قانونی از پزشکان (46.2 درصد)، طب مبتنی بر شواهد (19.8 درصد)، ایجاد پایگاه اطلاعاتی دادههای بیمار (19.8 درصد)، آشناسازی جامعه با مفهوم پزشکی تدافعی (16.5درصد)، تقویت کار گروهی (13.2 درصد) و اصلاح شیوه برخورد با شکایات (9.9 درصد) است. نتیجهگیری: نتایج حاکی است پزشکی تدافعی در دستیاران تخصصی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بالا و رایج است، در این راستا ﻟﺬا ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد آﻣﻮزشﻫﺎی ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ رﻓﻊ اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه و هدایت ﺑﻪ سمت ابعاد مثبت آن به ﭘﺰﺷﻜﺎن داده ﺷﻮد. همچنین رفتارهای پزشکی تدافعی به طور قابل توجهی با اقدامات کاملا ساده کاهش مییابند.
خلاصه ماشینی:
بنابراین با توجه به محدودیت مطالعات در این زمینه در این کشور، این پژوهش با هدف بررسی نگرش و علل انجام پزشکی تدافعی در بین دستیاران تخصصصی دانشگاه علوم پزشکی مشهد به عنوان یکی از دانشگاههای تیپ یک کشور و ارائه راهکار جهت کاهش این پدیده از دیدگاه آنان انجام شده است.
(جدول 1) بررسی نتایج جدول حاکی از آن است که بیشترین علل انجام پزشکی تدافعی از طرف دستیاران تخصصی دانشگاه علوم پزشکی مشهد بر اساس میانگین رتبه به ترتیب عبارتند از: برای جلوگیری از مورد دادخواهی قرار گرفتن و اقدام قضایی بیماران (رتبه 1)، زیاد بودن هزینههای جبران خطاهای پزشکی و پشتیبانی ضعیف سازمانهای بیمهگر از پزشکان (رتبه 2)، عدم حمایت قوانین و مقررات نظام سلامت از پزشکان هنگام بروز خطا (رتبه 3)، همچنین نداشتن بیمه مسئولیت و جلوگیری ریسک از دست رفتن سرمایهام، از ضعیفترین دلایل اقدام به پزشکی تدافعی در بین نمونه مورد بررسی بود.
در زمینه ایجاد پایگاه اطلاعاتی دادههای بیمار دستیاران بر این باور بودند که سیستم ثبت اطلاعات بالینی بیمار از طریق ثبت اقدامات و مطالعات بیمار و فرایندهای درمانی انجام شده برای وی میتواند تا حد بسیار زیادی مانع از بروز پزشکی تدافعی گردد.
8%) بر همین اساس مهمترین راهکار کاهش این پدیده نیز از جانب رزیدنتهای دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز اعمال حمایتهای قانونی از پزشکان بوده است بسیاری اعتقاد دارند قوانین حمایتی و از طرفی مناسب و دقیق برای جلوگیری از قصور پزشکان، میتواند موجب توجه بیش از پیش آنها به کارشان شود و افزون بر کاهش موارد پروندههای قصور پزشکی، از ضرر و زیان مالی در این زمینه هم جلوگیری کند.