چکیده:
پرسشی که طرح آن در اینجا کمال اهمیت را دارد این است که آیا برنامه «فلسفه برای کودکان»، طرحی خنثی و عاری از پیشفرض است یا آنکه تنها روش آموزشی تازه یی را بدست میدهد که عاری از هر گونه پیشداوری و محتوای جانبدارانه است؟ بنیانگذاران و مدعیان این برنامه معتقدند که این برنامه تنها روشی عاری از پیشداوری است و هیچگونه القاء ایدئولوژی در آن وجود ندارد و در هر جامعه یی با هر سنت و فرهنگی و هر زبان و دینی میشود آن را آموزش داد. ولی بسیاری دیگر بویژه آنان که دغدغه پایه گذاری صورت بومی این برنامه را (چنانکه با هنجارها و ارزشهای ایرانی ـ اسلامی سازواری داشته باشد) دارند، بر این باورند که عکس این قضیه صادق است. برنامه «فلسفه برای کودکان» طرح فلسفیی است که هم در روش و هم در محتوا مملو از پیش داوریها و پیشفرضها و ایدئولوژیهایی است که در اساس برآمده و برخاسته از فرهنگ و فلسفه و شیوه زندگی غربیند و به هیچ روی برنامه یی بی طرفانه و خنثی و غیرجانبدارنه و روشی صرف که محتوای آن را میشود با فرهنگ و ارزشهای هر جامعه یی پر کرد، چنانکه معمولا ادعا میشود، نیست .
خلاصه ماشینی:
"معلم تلنگر کوچکی میزند و کودکان را برمیانگیزد و سپس آنان با شور و شوق پرسشهای زیر را طرح میکنند: - چه چیزی امکان دارد اتفاق بیفتد زمانی که ما انتقام میگیریم؟ آیا انتقام تنها سلسلهیی دراز از تلاش و تقلا برای «تسویه کردن» نیست که هیچکس (جز آغازگر انتقام) خواستار آن نیست؟ - آیا انتقام واقعا میتواند «تسویه کردن» با دیگران باشد؟ آیا ما واقعا میتوانیم معنای درستی از «تسویه کردن با دیگران» بدست دهیم؟ - آیا واقعا درست است که بدی را با بدی پاسخ دهیم؟ یا باید مقابله به مثل کرد؟ آیا این همان یک کار درست کردن در ازای دو کار خطا نیست؟ - چه راهکارها و گزینههایی برای «تسویه کردن با دیگران» میتواند وجود داشته باشد؟ چه اتفاقی میافتد اگر کسی را که قصد آزار شما را دارد نادیده بگیرید؟ - چه زمانی، دفاع از خود، بهترین تدبیر است؟ - آیا تفاوتی میان تلاش کردن برای «تسویه کردن با کسی» و تلاش کردن برای «درس دادن به کسی» وجود دارد؟ - چگونه تلافی کردن تفاوت دارد با (الف) مبادله کالا؛ (ب) پس دادن قرض؛ (ج) جبران لطف کسی؛ (د) لطف کردن به کسی؛ (هـ) لطف نکردن به کسی مگر آنکه کسی به شما لطف کند؟ - آیا «قانون طلایی»( 185 ) در اینجا به ما کمک میکند؟ قانون طلایی چه معنایی دارد؟ آیا خود قاعدهیی خوب است؟ مباحث تفکربرانگیزی همچون مبحث فکری فوق برای کودکانی که این فرصت را دارند در معرض آن قرار گیرند نامعمول و نامتعارف نیستند."