چکیده:
مفسران در تفسیر آیات 106 بقره و 101 نحل مشهور به آیات نسخ، آراء مختلفی ارائه دادهاند. برخی از مفسران و اندیشمندان اسلامی، این آیات را ناظر بر نسخ حکم آیات در قرآن میدانند و بر این باورند که این آیات به صراحت به مقوله نسخ حکم آیات اشاره کردهاند. در مقابل دستهای دیگر از مفسران، این باور را نپذیرفته و اعتقاد دارند که این آیات به نسخ حکم آیات قرآن اشاره ندارند، بلکه مراد آنها، نسخ کتب و شریعتهای پیشین میباشد. جستار پیش رو دیدگاه مفسران در این باره را مورد بررسی قرار داده و با استناد به ادلهای دیدگاه دوم را پذیرفته است؛ زیرا این آیات ناظر بر نسخ حکم آیات قرآن نیستند، بلکه در پاسخ به شبهه افکنی مشرکان مکه و یهودیان مدینه، از یک سو نسخ معجزات، شریعتها و کتابهای انبیای پیشین را حتمی میدانند و از سوی دیگر، شریعت پیامبر(ص) را شریعتی جهانی و جاودانه معرفی میکنند.
خلاصه ماشینی:
""/> عاملی پس از نقل دیدگاه مفسران درباره این آیه، معتقد است: علاوه بر اینکه برخی از آیات قرآن منسوخ شدهاند، شریعتها و کتابهای آسمانی پیشین نیز به وسیله قرآن کریم نسخ گردیدهاند، و شأن نزول این آیه را از قول مفسران اینگونه نقل میکند که یهود میگفتند: شریعت موسی و تورات باقی است و خدا آن را نسخ نکرده است و محمد(ص) از خود این کلمات را میگوید که این آیه در جواب آنها نازل شد.
"/> ج) دیدگاه برگزیده به نظر میرسد با توجه به اینکه واژه «آیه» در لفظ مفرد به معنای آیات قرآن به کار نرفته و سوره نحل نیز از سور مکی است که در سور مکی آیه منسوخی وجود ندارد، این آیه نیز بر وقوع نسخ در شریعتها و کتب آسمانی پیشین دلالت دارد، نه در قرآن.
آیات 106 بقره و 101 نحل بر وقوع نسخ آیات قرآن دلالت نمیکنند، بلکه مراد از نسخ در این آیات، نسخ کتابهای آسمانی، معجزات و آیات کتابهای آسمانی پیشین با قرآن است؛ زیرا به دلایل مختلف واژه «آیه» در این آیات به معنای آیات قرآن نیست، از جمله: آیه به معنی بخشی از سوره، فقط با لفظ جمع «آیات» در قرآن ذکر شده و با لفظ مفرد برای آیات قرآن به کار نرفته است.
اهل کتاب نیز از پیامبر اکرم(ص) معجزات حسی مانند معجزات انبیای پیشین درخواست کردند، اما خداوند در آیه 106 خواسته آنها را مردود میداند و این مطلب را بیان میکند که با آوردن معجزه جاودان و عقلی یعنی قرآن، معجزات حسی گذشته نسخ شده است."