چکیده:
در این پژوهش، دادههای روزانۀ دو سنجندۀ مودیس تررا و مودیس آکوا برای فصلبندی پوشش برف در ایرانزمین به کار گرفته شد. دادههای این دو سنجنده در تفکیک مکانی 500 متر و به صورت رقومی در دسترس است. دادههای بهکارگرفتهشده در این پژوهش، خردترین تفکیک موجود دادههای سنجندۀ مودیس است. برای فصلبندی پوشش برف ایرانزمین، نخست دادههای رقومی پوشش برف در محیط نرمافزار متلب گردآوری و سپس چند الگوریتم روی دادهها به منظور کاهش ابرناکی به کار بسته شد. پس از آمادهسازی دادهها، آرایۀ میانگین بلندمدت دوازده ماه خورشیدی از فروردین تا اسفند در نرمافزار متلب محاسبه شد. ابعاد این آرایه 7541502 × 12 بود که سطرهای آن نمایندۀ هر ماه و ستونهای این آرایه نمایندۀ یاختههای مکانی در ایران است. در گام بعدی فواصل اقلیدسی یاختهها به کمک روش ادغام وارد در نرمافزار متلب محاسبه شد. یافتههای این پژوهش نشان داد که روی هم رفته در ایرانزمین چهار فصل برفپوشان دیده میشود: فصل بیبرفی شامل ماههای اردیبهشت تا خرداد؛ فصل گذار شامل ماههای فروردین و آبان؛ فصل پوستۀ برفپوشان شامل ماههای آذر و اسفند و فصل هستۀ برفپوشان که شامل ماههای دی و بهمن میشود. همچنین برای هر یک از فصول اقلیمی و هر کدام از ماههای خورشیدی شمار روزهای برفپوشان و مساحتهای آنها بررسی شد. مطالعات نشان داد بیشترین گسترۀ مساحت روزهای برفپوشان یک روزه در ماه دی دیده میشود. در این ماه، روزهای برفپوشان یک روزه 15 درصد از گسترۀ کشور را پوشش میدهند. در گام پایانی، رابطۀ میان شمار روزهای برفپوشان و ارتفاع برای هر یک از فصول اقلیمی به کمک مدل رقومی ارتفاع ایران (Dem) محاسبه گردید. یافتهها گویای آن بود که در هر یک از فصول اقلیمی، این رابطه متفاوت است.
خلاصه ماشینی:
واژههای کلیدی: روزهای برفپوشان، سنجندۀ مودیس تررا، سنجندۀ مودیس آکوا، فصلبندی، ایران مقدمه گسترۀ پوشش برف، فراسنج اقلیمی و آبشناختی بسیار مهمی برای پیشبینی رواناب در پهنههای برفگیر در فصل گدازش برف است.
محاسبات نشان داد در فصل گذار 39/54 کیلومتر مربع از کشور بیش از 50 درصد از مواقع (بیش از 30 روز برفپوشان) پوشش برف دارد و میانگین ارتفاع این مناطق از تراز دریا 3607 متر است.
در این فصل کمترین ارتفاعی که در آن 50 درصد از مواقع (بیش از 30 روز برفپوشان) پوشش برف وجود دارد، 3187 متر است.
در این فصل، فراوانی و نیز گسترۀ روزهای برفپوشان در قیاس با فصل گذار بسیار بیشتر شده است و بسیاری از نواحی پایکوهی نیز در این موقع از سال، پوشش برف دارند.
بررسیها آشکار کرد که در فصل پوستۀ برفپوشان 57/8949 کیلومتر مربع از کشور بیش از 50 درصد از مواقع (بیش از 30 روز برفپوشان) پوشش برف دارد و میانگین ارتفاع این مناطق از تراز دریا 3015 متر است.
در این فصل 68/44038 کیلومتر مربع از گسترۀ ایران بیش از 50 درصد از مواقع (بیش از 30 روز برفپوشان) پوشش برف دارد.
Snow cover estimation using blended MODIS and AMSR-E data for improved watershed-scale spring streamflow simulation in Quebec, Canada; Hydrological Processes, 1-14.
New methods for studying the spatiotemporal variation of snow cover based on combination products of MODIS Terra and Aqua; Journal of ماه آبان نقش ماه گذار از بیبرفی به برف را دارد.