چکیده:
کالاهای واسطهای که به همراه کالاهای سرمایهای، قسمت عمده واردات کشور را تشکیل میدهند در مقابل تحریمهای ظالمانه اعمال شده از ناحیه جبهه استکبار جهانی بسیار آسیبپذیر بوده و میتواند بر تولید داخلی کشور که متکی بر این کالاهاست اثر منفی داشته باشد. یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر واردات کالاهای واسطهای درآمدهای نفتی هستند که از طریق کانال نرخ ارز بر وارادت آنها اثر میگذارد. در این پژوهش با استفاده از یک مدل رگرسیون آستانهای به بررسی میزان آسیبپذیری 10 گروه کالاهای واسطهای از کاهش درآمدهای نفتی پرداخته میشود و سپس با طراحی یک شاخص گروههای آسیبپذیر براساس اهمیت در تولید کشور رتبهبندی میشوند. براساس یافتههای این پژوهش، پنج گروه عمده کالاهای واسطهای یعنی «دانههای روغنی و نباتات صنعتی»، «کائوچوی طبیعی»، «فلزات اساسی»، «مواد پلاستیک مصنوعی» و «سوختهای مصنوعی»، به ترتیب آسیبپذیرترین گروههای واسطهای- سرمایهای هستند.
The imports of intermediate and capital goods that make up the bulk of the country's imports are very vulnerable against the unjust sanctions imposed by the global arrogance، which can have negative effects on the domestic production which relies on these commodities. One of the most important factors affecting the import of intermediate and capital goods is oil revenues that will have an impact on the exchange rate. This research examines the vulnerability of 10 groups of intermediate and capital goods and then by designing an index for vulnerable commodity groups in the country production، ranks these groups by importance. we use a threshold regression model for examine the effects of reducing in oil revenue shocks on intermediate goods import. Based on the findings of this study، five major groups of intermediate goods، namely oilseeds and industrial crops، natural rubber، basic metals، artificial plastic and synthetic fuels are the most vulnerable intermediate and capital goods.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش با استفاده از یک مدل رگرسیون آستانهای به بررسی میزان آسیبپذیری 10 گروه کالاهای واسطهای از کاهش درآمدهای نفتی پرداخته میشود و سپس با طراحی یک شاخص گروههای آسیبپذیر براساس اهمیت در تولید کشور رتبهبندی میشوند.
این در حالی است که ضرایب برآورد شده برای تکانههای بالاتر از حد آستانه مقادیری نسبتا بزرگ (عموما بزرگتر از یک) و معنی دارند، این نشان میدهد که تغییرات درآمدهای نفتی در صورتی که از یک مقدار مشخص (سطح آستانه) بیشتر شوند بر میزان تقاضای واردات این دسته کالاها تأثیر میگذارد و در مقادیر کمتر از حد آستانه اثر معنیداری بر واردات ندارند.
لذا واردات کالاهای واسطهای و سرمایهای یکی از نقاط ضربهپذیر کشور در مقابل تحریمهای ظالمانه و کاهش درآمدهای نفتی است که در قسمت بعدی به بررسی و ارائه راهکارهایی برای کاهش آسیبپذیری اقتصاد کشور از این ناحیه میپردازیم.
نتایج پژوهش احمدوند و نجفپور (1385) درباره اقلام عمده این گروه کالایی یعنی پنبه دانه، سویا، آفتابگردان و کلزا به صورت زیر است: دو استان اردبیل و خراسان شمالی از ظرفیتهای بسیار بالا و همچنین تمایل کشاورزان و کارایی عوامل تولید برای کشت پنبه دانه برخوردار هستند، اما در استانهای دیگر که پنبه دانه تولید میکنند یعنی خراسان رضوی، فارس، گلستان و سمنان علیرغم وجود تمایل کشاورزان شاخص کارایی عوامل تولید پایین است، لذا باید کارایی عوامل تولید در این استانها افزایش یابد.