چکیده:
مالیات به عنوان اصلی ترین منبع درآمد دولت ها، ابزاری قوی جهت تصحیح انحرافات بازار و همچنین توزیع مجدد درآمد ها به شمار می رود. کشور های اسلامی از جمله ایران، نیز برای رسیدن به یک نظام کارا تغییراتی را در نظام مالیاتی خود ایجاد کرده اند.بررسی تطابق این مالیات ها با شاخص ها و ویژگی های نظام مالیاتی اسلامی، امری ضروریست. در این مقاله، به بررسی این موضوع می پردازیم که آیا نظام مالیاتی ایران با شاخص های نظام مالیاتی اسلام همخوانی دار یا خیر؟ بنابراین، در ابتدا به تعاریف مصطلح مالیاتی پرداخته و سپس نظام مالیاتی مطلوب از دیدگاه آدام اسمیت بیان می شود. در ادامه ویژگی های نظام مالیات های اسلامی مورد واکاوی قرار می گیرد. سپس اسلامی بودن نظام مالیاتی ایران مورد بررسی قرار می گیرد. نتایج تحقیق حاکی از این است که نظام مالیاتی کشور نه تنها خصوصیات یک نظام مطلوب را دارا نیست؛ بلکه با شاخص های اسلامی نیز فاصله زیادی دارد.
خلاصه ماشینی:
اگر چه برخی کشورها از جملـه ایران ، به دلیل دسترسی به منـابع جـایگزین ماننـد نفـت ، آن چنـان کـه شایسـته اسـت بـه درآمدهای مالیاتی توجه نمی کنند؛ اما این کشورها به نقش مهـم و اساسـی آن در سـاختار بودجه خود اذعان دارند و به دنبال بررسی و چگونگی افزایش ظرفیت های بـالقوه مالیـاتی خود هستند.
٢. مالیات و انواع آن مالیات قسمتی از درآمد یا دارایی افراد است که به منظور پرداخت مخارج عمومی و اجرای سیاست های مالی در راستای حفظ منابع اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشـور بـه موجـب قوانین و به وسیله اهرم های اداری و اجرایی دولت وصـول مـی شـود.
در بررسی دیگری که توسط نادران و صدیقی (١٣٨٦) بر روی اثر مالیات هـا و اجـزای آن بر حجم اقتصاد زیرزمینی در ایران بین سال های ١٣٨٢-١٣٥٢ صورت گرفت این نتیجه حاصل شد که چنانچه افزایش شاخص بار مالیاتی ناشی از تغییرات قانونی باشـد، بـه ایـن معنا که بر اساس قوانین بایستی از مؤدیان مالیات بیشتری اخذ شود، این امـر سـبب انگیـزه مؤدیان برای فرار مالیاتی و ورود به فعالیت های زیرزمینی می شود.
dT (2) η = dYT η = t(1/t) = 1 این نتیجه که از نسبی بودن مالیات های خمس و زکات و خراج به دست می آید یافتـه مهمی است که به کمک آن مالیات های مستقیم مختلف را می توان آزمون کرد و نسبت بـه تطابق آن با الگوی اسلامی مالیات اظهار نظر کرد.