چکیده:
حقوق شهروندی مجموعه قواعد و قوانینی است که زمینه ساز ورود شهروندان به عرصه های مختلف اجتماعی جامعه است ، از این رو تمایلات و روابط اجتماعی افراد منطبق بر آن ترسیم می شود. در این راستا عوامل اجتماعی - فرهنگی نیز نقش موثری در آگاهی یا عدم آگاهی شهروندان از حقوق خود ایفا می کنند. هدف از نگارش این مقاله ، آشنایی با حق و تکالیف شهروندان می باشد تا در فرایند تعامل مسئولیت ها و تکالیف متقابل بتوان مفهوم شهروندی را ایفا کرد. پرسش اصلی : آیا عوامل اجتماعی و فرهنگی در میزان آگاهی مردم از حقوق شهروندی موثر است ؟ فرضیه : عوامل اجتماعی و فرهنگی در میزان آگاهی مردم از حقوق شهروندی موثر است . در نتیجه این پژوهش مشخص شد که برای داشتن رفتاری بهتر و نزدیک تر به قوانین و رعایت حقوق دیگران ، نیاز به آگاهی از حقوق شهروندی مندرج در قانون اساسی کشور وجود دارد و معضل رفتار اجتماعی نامطلوب را میتوان با افزایش آگاهی افراد از حقوق شهروندی مرتفع کرد روش تحقیق این پژوهش ، پیمایشی و با استفاده از مدل رگرسیونی می باشد. و یافته ها نشان می دهد که عوامل اجتماعی و فرهنگی ، در میزان افزایش آگاهی مردم از حقوق شهروندی موثر است و رابطه مستقیمی وحود دارد یعنی هر چقدر پایگاه اجتماعی و فرهنگی فرد بیشتر باشد میزان آگاهی فرد نسبت به حقوق شهروندی هم بیشتر است .
خلاصه ماشینی:
"مادامی که میزان آگاهی افراد یک جامعه از حقوق شهروندی خود، در ابعاد مدنی، اجتماعی و سیاسی، در سطح مناسبی نباشد، نه توانایی و پشتوانه ای نظری جهت مشارکت فعال در امور مختلف جامعه خواهند داشت ، و نه قدرت ابلاغ خواست های عمومی خود به حاکمیت سیاسی را دارند.
این حقوق ، موارد زیر را شامل میشود: ١- حق رأی و تصدی مسئولیت در سطوح مختلف حکومت ؛ ٢- آزادی گردهمایی و تشکیل انجمن ؛ ٣- آزادی اطلاعات (تقیلو، ١٣٨٢:٢٢٣) حقوق اجتماعی ناظر است بر حق برخورداری از حداقل رفاه اقتصادی و اجتماعی که به عنوان مزایای مشارکت در حیات جامعه به افراد تعلق میگیرند.
در این صورت باید گفت : مسئله ای که پژوهش به دنبال پاسخگویی به آن بوده است ، بدین گونه پاسخ داده میشود که این «واقعیت است که آگاهی از حقوق شهروندی در ابعاد مختلفش در سطح مناسبی نیست » اما در کنار این واقعیت باید در جستجوی عواملی بود که به این مقوله ارتباط مستقیم یا غیرمستقیم داشته باشند و اینک از ارتباط بالای پارامترهای آموزش های اجتماعی، استفاده از وسایل ارتباط جمعی، مشارکت در عرصه های عمومی، طبقه اجتماعی، تحصیلات تا حدی شغل با میزان آگاهی از حقوق شهروندی به میان میآید.
در عصر حاضر با توجه به تحولات عمیق ساختاری در زمینه های اجتماعی ـ سیاسی و فرهنگی که به لحاظ ورود فناوری رخ داده است ، تصمیم گیری در خصوص زندگی فردی و جمعی و همزیستی مسالمت با دیگران به شدت تحت تأثیر آگاهی از حقوق شهروندی در سطح وسیعی میباشد."