چکیده:
توسعه علوم انسانی بخشی مهم از توسعه ساختار سیاسی اجتماعی محسوب می شود. بررسی وجوه توسعه علوم انسانی برای کشورهای در حال توسعه بسیار مهم و ضروری است. در مباحث مربوط به توسعه علوم انسانی در ایران و کشورهای در حال توسعه، دو جریان مهم معرفتی «بومی گرایی کارکردی» و «بومی گرایی معرفت شناسانه» قرار دارند و همواره تقابل های رویکردی را با یکدیگر داشته اند که موجب کندی تحول در توسعه علوم انسانی گشته است.
در این پژوهش قصد آن داریم که با یک روش کیفی و بهره گیری از ابزارگردآوری داده ها کیفی به این سوال پاسخ دهیم (سوال اصلی) که «تقابل رویکرد بومی گرایی کارکردی و رویکرد بومی گرایی معرفت شناسانه در بومی سازی و توسعه علوم انسانی چگونه سبب کارآمدی و یا ناکارآمدی این حوزه می گردد؟».
فرضیه اصلی ما در این پژوهش بیان می دارد که «تقابل رویکرد بومی گرایی کارکردی و رویکرد بومی گرایی معرفت شناسانه سبب کندشدن فرآیند توسعه علوم انسانی و عدم تحقق بومی سازی در ایران شده و حرکت به سمت رویکرد تلفیقی ـ ترکیبی در این حوزه، راهگشای وضعیت فوق می باشد».
خلاصه ماشینی:
"رویکرد بومیگرایی کارکردی بومی گرایی کارکردی یـا عمـل گرایانـه بیشـتر مربـوط بـه علـوم انسـانی و بـه ویـژه جامعه شناسی، اقتصاد، علوم سیاسی، و روانشناسی اسـت و بسـیاری از تجربـه هـا و یافته های علمی علوم یادشده را بومی و مخـتص جامعـه مبـدأ مـیدانـد (موسـوی، ١٣٨٩: ٣٨٤)؛ بنابراین ، طرفداران گرایش کارکردگرایانه ، علوم تولیدشده در غـرب را فاقد کارکرد مناسب در کشورهای غیرغربی می داننـد و بـر ایـن نظرنـد کـه علـومی می توانند برای حل مسائل کشورهای اسلامی و جهان سومی کارآمـد باشـند کـه در درون این مناطق و براساس فرهنگ خودشان تولید شوند.
رویکرد بومیگرایی معرفت شناسانه از نظر پیروان ایـن رویکـرد، هرچنـد اسـتقلال ، هویـت خـاص ، نـوآوری، و خلاقیـت ، ویژگی هایی هستند که سبب رشد یک جامعـه مـیشـوند، امـا علـوم در مرحلـه داوری، دارای بعد اجتماعی هستند و باید به ارکان و مبانی جامعـه شـناختی محـیط علـم ، توجـه شود؛ بنابراین ، برخی از طرفداران نظریـه بـومیسـازی علـوم بـر ایـن نظرنـد کـه علـوم تولیدشده در غرب با وجود درستی علمی، فاقد کارآمدی در کشورهای دیگـر هسـتند و برخی دیگر نیز اساسا درسـتی علمـی ایـن نظریـه هـا را در کشـورهای غیرغربـی انکـار می کنند، که هر دو گروه را به انکار علوم غربی بـرای کشـورهای غیرغربـی و ضـرورت بومی سازی میرساند (فاضلی، ١٣٨٩: ٣٥٥)."