چکیده:
ﻣﺸـﺮوﻃﻪ، در ﺗﺼﺤﯿﺢ ﭼﺎپ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﮥ ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﮥ اﻣﯿﺮﺑﻬﺎدری ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳـﺖ. ﭘـﺲ از ﺗﻮﺿـﯿﺤﺎﺗﯽ ﮐﻮﺗـﺎه درﺑـﺎره وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎی اﯾﻦ ﭼﺎپ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ و ﻣﻘﺎﯾﺴﮥ آن ﺑﺎ دﯾﮕﺮ ﭼﺎپ ﻫﺎی ﭘﯿﺸﯿﻦ، ﺑﻪ ﺷﯿﻔﺘﮕﯽ ﻣﻮﺑﺪ ﺑﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﯾﺮان ﺑﺎﺳـﺘﺎن و ﮐﺘﺎب ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﮥ ﻓﺮدوﺳﯽ اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻧﻘﺶ ﻣﻮﺑﺪ را در ﭼﺎپ اﯾﻦ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان در ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﮐﺎر ﭼـﺎپ، ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﺨﺶ ﻣﻠﺤﻘﺎت، و ﺗﺄﻟﯿﻒ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻧﺎﻣﮥ آن ﺧﻺﺻﻪ ﮐﺮد. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﭽﻪ در اﯾﻦ ﺟﺴﺘﺎر آﻣﺪه، روﺷـﻦ ﺷـﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ اﺑﯿﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﺻﻔﺤﮥ اﻟﺤﺎﻗﯽ اﯾﻦ ﭼﺎپ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪ، ﺳﺮوده ﻣﻮﺑﺪ ﺑﯿﺪﮔﻠﯽ ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﻬﺘﺮ اﺳـﺖ آن را ﺑـﻪ ﺷﺎﻋﺮی ﺑﻪ ﻧﺎم ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻘﺎء ﺧﺮاﺳﺎﻧﯽ ﻧﺴﺒﺖ دﻫﯿﻢ.
خلاصه ماشینی:
با توجه به آنچه در این جستار آمده ، روشـن شـده است که ابیات موجود در صفحۀ الحاقی این چاپ شاهنامه ، سرودٔە موبد بیدگلی نیست و بهتر اسـت آن را بـه شاعری به نام سید محمد بقاء خراسانی نسبت دهیم .
4 خود مظفرالدین شاه نیز مانند بسیاری دیگر از شـاهان قاجـار سـخت شـیفتۀ شـاهنامه بـوده اسـت و همان گونه که پس از این اشاره می کنیم ، هریک از دست اندرکاران شاهنامۀ بهادری ازجملـه موبـد بیـدگلی هم به گونه ای، علاقه ای شدید به تاریخ و فرهنگ ایران باستان و کتاب شاهنامه داشته اند.
اما این تصحیح نه بر مبنای علمی و نه براساس یکی از روش های نسخه شناسی یا تصحیح متون بوده است و همان گونه که معروف است این نسخه به دلیل علاقۀ شخصی مظفرالدین شاه و امیربهادر به چاپ رسـیده و گویا هیچ یک از دست اندرکاران تصحیح آن ، خود را پای بند هم سـنجی نسـخه هـای گونـاگون و پیراسـتن اشتباه ها و داشتن دقت علمی نمی دانسته اند؛ هرچند که «آن شـهریار بـزرگ [مظفرالـدین شـاه ] نیـت پـاک شاهانه را بر تصحیح و تنقیح کتاب شاهنامۀ فردوسی...
موبد بیدگلی و ماجرای الحاق صفحۀ سیوچهار دخل و تصرف یا دست کاری در متون ادب فارسی به ویژه شـاهنامۀ فردوسـی، در گـام نخسـت ، بـه دلیـل اهمیت و شهرت این کتاب نزد ایرانیان ، از همان زمان سرایش ابیات آن تاکنون موضوعی شناخته شده بوده است .