چکیده:
این مقاله که به روش کتابخانهای و توصیفی تهیه شده، به مطالعه سمبل در سرودههای
نوجوانانه بیوک ملکی، که در ده دفتر شعری فراهم آمدهاند، پرداخته است. بر اساس نتایج این
پژوهش بیوک ملکی را باید یک شاعر نمادگرای اجتماعی دانست، چرا که اغلب نمادهای شعر
این شاعر درخدمت بیان مسائل اجتماعی و انسانی است. شعر نوجوان بیوک ملکی از نظر تنوع
نمادها قابل تقسیمبندی به شش شبکه نمادین است. این شبکه ها به ترتیب بسامد عبارتند از:
شبکههای انسانی، کیهانی، رنگی، گیاهی، جانوری و نوری . این تقسیمبندی نشان از توجه
ویژه شاعر به تنوع در انتخاب واژگان نمادین دارد. در واقع مقاله حاضر کوششی است در
راستای تبیین نمادگرایی بیوک ملکی و تقسیمبندی نمادهای متنوع شعری وی و بیان معانی
محتمل واژههای نمادین شعر این شاعر و نمایش فراوانی نمادها با درج نمودار.
خلاصه ماشینی:
"به عبارت دیگر ممکن است شاعر قصد نمادپردازی نداشته باشد و چه بسا که حالات خاص او در لحظه سرایش شعر در هیات نماد جلوه گر میشود و شعر را به شعری نمادین تبدیل میکند که اگر چه نمادهای به کار رفته در آن ، در محور واقعی خود برای مخاطبان معمولی، معنای مشخصی دارند ولی برای مخاطبان خاص ، میتوانند در محورهای دیگری نیز قابل تفسیر باشند (سلاجقه ، ١٣٨٧: ١٩٠).
آیا میشود من هم / پر بگیرم از زمین تا آسمان آفتابی؟/ بـاد تنـدی مـیوزد ناگـاه / میبرد با خود کلاهم را/ از زمین تا آسمان روشن و آبی/ بـاد/ پاسـخم را داد/ گفـت : آری میشود بیبال / هم تا آسمانها رفت / میپرم تا خانه با بـال و پـر شـادی/ منتظـر آنجا نشسته آفتاب من / مادرم تنهاست (ملکی، ١٣٧٨: پرواز) واژه های آسمان ، که نمادی از اوج و تعالی است با آفتاب که استعاره از مادر است و همچنین باد، که در شعر فوق میتواند نمادی برای گره گشایی باشد، در کنار هم زنجیره ای از نمادهای کیهانی را تشکیل داده اند.
اما در شعر زیر از کتاب در پیاده رو، شاعر به دنبال معنی دیگری برای واژه نمادین پرنده است : در تمام فصلها/ صبح تا غروب ، توی این پیاده رو/ پرندگان / در هوای دانه قیل و قـال میکنند/ پای این پرنده ها همیشه بسته است /چشمهایشان /-چون به ما نگاه میکننـد-/ مثل چشمهای آخرین دقایق پدر بزرگ خسته است / هیچ کس به فکر این پرنـده های بیگناه نیست / این پرنده های کوچکی که زیر دست و پای عابران / بال بال مـیزننـد/ این پرنده ها/ با من و شما/ خواهر و برادرند(ملکی، ١٣٧٩: در هوای دانه )."