چکیده:
در نوشتۀ حاضر، با استفاده از الگوی جماعتگرایی، بهویژه با استفاده از مفهوم سنت و عقلانیت و خیر مختص آن، تماس و چالش دو سنت اسلام و چپ در خلال نهضت مشروطه بررسی و نشان داده شده است که در تماس و چالش بین دو سنت، از طریق مفاهیم اساسی و بنیادین هر یک از آن دو، عقلانیت جدیدی ایجاد میشود که در نگاه به حوزۀ سیاسیـ اجتماعی، خصلتی غیردموکراتیک و تمرکزگرا دارد که همین عقلانیت، در نهایت، در زمینۀ تحولات و وقایع ایجادشده، به ظهور دیکتاتوری رضاخانی منتهی میشود.
In this article، by using the Communitarianism model; especially the concept of tradition and rationality and its own good، we have tried to examine، during the Constitutional Movement، the contact and challenge of the Marxism and Tradition of Shiism، and it is shown that، in contact and challenge of these traditions، through the fundamental concepts of both، made a new rationality that looking at the socio-political sphere، it has a undemocratic and centralist character، that، eventually، this rationality is made in developments and events context، and leading to the emergence of dictatorship of Reza-Khan.
خلاصه ماشینی:
تسطیح طرق و شوارع ، تجهیز عساکر بریه و بحریه ، آلات جدیده و تأسیس کارخانه ها، ثروت ملیه ، حالت استقلال جلالت انفراد و نمونه های دیگر، تنها بخش کوچکی از مفاهیمی بودند که سنت روحانیت در مواجهه با سنت های رقیب به ویژه سنت چپ در بازنمایی و بیان شرایط جدید، آنها را در خود جای داده بود؛ ولی برای پیشبرد جریان سیاسی ـ اجتماعی مشروطه ، سنت روحانیت به معادل ها و مفاهیم بیشتری نیاز داشت ؛ مفاهیمی به مراتب اساسیتر، زیرا گفتار سیاسی و اجتماعی هر عصری با مجموعه ای از مفهوم ها پیش میرود که برخی از آنها اساسیتر از برخی دیگرند؛ آنهایی که مصداقشان جریان ها، ساختارها، پدیده ها و گرایش های بنیادیتر است .
دموکراسی، سوسیالیسم ، پارلمان ، ماتریالیسم ، سکولاریسم ، پرولتاریا، اومانیسم ، رئالیسم ، ایده آلیسم ، عقلانیت ، تاریخ ، عدالت ، مساوات ، مبارزه ، انقلاب ، آزادی، برابری، کار، توده ، طبقه ، رأی دادن ، ملت ، دولت ، کشور و قانون ، نمونه ای از مفاهیمی بودند که سنت روحانیت در مواجهه و تماس و تعامل با سنت چپ ١، به منظور پیشبرد جریان سیاسی ـ اجتماعی عصر، میبایست آنها را فهم و ترجمه می کرد.