چکیده:
براساس تفاسیرقرآن،آنچه انسان را به والاترین مقام در بین مخلوقات و در جایگاه خلیفة اللهی و مسجود ملائکه قرارمی دهد، وابسته به همین تعلیم اسماء می باشدبنابر این،تعمق وتعقل در این مساله ،یک واکاوی مهم اعتقادی ومعرفتی به شمارمی رود.پژوهش حاضرکه با عنوان بررسی تطبیقی مساله ی تعلیم اسماءبه آدم در تفاسیرعلامه طباطبایی وعلامه جعفری میباشدسعی دربررسی ومقایسه نظرات مشترک و ویژه ی هریک ازاین علمای ربانی در موضوع مدنظرمی نماید.ازجمله نظرات مشترک این تفاسیر در موضوع مورد بحث اینست که مقصود از اسماء دراینجا حقایق عالم هستی واشیاء عینی درخارج است که موجوداتی عاقل رانیز دربرگرفته ومقصودازتعلیم اسماءاین است که خداوند،حقایق رابرای آدم مکشوف وآشکارساخت.از نظرات ویژه ی علامه طباطبایی دراین موضوع به این مطلب می توان اشاره کردکه اسماء نامبرده، و یا مسماهای آنها موجوداتی دارای حیات وعلم ومحجوب در پس پرده غیب بوده وخداوند درواقع قسمتی ازغیب آسمانها وزمین را به آدم تعلیم دادوعلامه جعفری ذیل تفسیرابیات مربوطه از مثنوی مولوی بیان می دارد که علم آدم به همه حقایق عالم خلق بوده است نه عالم امر که روح به آن مستند می باشد.
خلاصه ماشینی:
"واکاوی مسأله تعلیم أسماء به آدم درتفسیرالمیزان آیات ٣١ الی٣٣ ازسوره مبارکه بقره ، مساله تعلیم اسماء به حضـرت آدم (ع ) را اینگونـه بیان میدارد: و علم آدم الأسماء کلها ثم عرضهم علی الملائکة فقال أنبئونی بأسماء هـؤلاء إن کنـتم صادقین (۳۱) قالوا سبحانک لاعلم لنا إلا ما علمتنا إنک أنت العلـیم الحکـیم (۳۲) قـال یـاآدم أنبئهم بأسمائهم فلما أنبأهم بأسمائهم قال ألم أقل لکم إنی أعلم غیـب السـماوات والأرض و أعلم ما تبدون و ما کنتم تکتمون (بقره : ٣١-٣٣) 1 علامه طباطبایی درتفسیرالمیزان درارتباط با موضوع تعلیم اسماء به آدم ، ضمن توضـیح آیات فوق ، مراد ازغیب درآیه ٣٣ ازسوره بقره راهمان اسماء دانسته ومعتقداست : خداوند، ابتداء در پاسخ ملائکه فرمود: (من میـدانم آنچـه را کـه شـما نمیدانیـد)، و در نوبت دوم ، بجای آن جواب ، اینطور جواب میدهد: که (آیا بشما نگفتم من غیب آسـمانها و زمین را بهتر می دانم ؟) و مراد از غیب ، همان اسـماء اسـت ، نـه علـم آدم بـان اسـماء، چـون ملائکه اصلا اطلاعی نداشتند از اینکه در این میان اسمایی هست ، که آنان علم بدان ندارند، ملائکه این را نمی دانستند، نه اینکه از وجود اسماء اطلاع داشـته ، و از علـم آدم بـه انهـا بـی اطلاع بوده اند، و گر نه جا نداشت خدای تعالی از ایشان از اسماء بپرسد، و این خود روشـن است که سؤال نامبرده بخاطر این بوده که ملائکه از وجود اسماء بی خبر بوده انـد."