چکیده:
قاضی نورالله شوشتری فقیه امامی، محدث، متکلم، عالم به فقه مذاهب اربعه در
سال 956 ق در شوشتر متولد شد و پس از کسب علم ومعرفت در آن دیاربرای
تکمیل دانش خود ابتدا به مشهد و سپس به هند مهاجرت نمود و با روشن شدن
فضل و کمالاتش به اصرار اکبرشاه گورکانی بر مسند قضاوت نشست و سرانجام
پس از سالها مجاهدت در اثر سعایت نزدیکان جهانگیرشاه فرزند اکبرشاه در
سال 1019 ق به شهادت رسید. وی نویسندهای توانا، پرکار و شاعری خوش
قریحه بود که هرچه درتوان داشت در راه گسترش مذهب تشیع به کار برد.
دریک نگاه اجمالی به آثار مهم قاضی نورالله می توان نتیجه گرفت که او تلاش
زیادی در اثبات حقانیت مذهب تشیع، تبلیغ آن وهمچنین رد اشکالات مخالفان
داشت. هر چند قاضی نورالله همواره مذهب خود را در لوای تقیه از مخالفان
مخفی می نمود لکن سرانجام حقیقت مذهبش هویدا گشت و به دستاویزی برای
شهادتش بدل شد.
خلاصه ماشینی:
"انگیزه اصلی قاضی نورالله از تألیف این کتاب پاسخگویی به شبهات مخالفین است که مذهب تشیع را ساخته و پرداخته صفویان می انگاشتند 1 و برای همین قاضی نورالله، مجالس المومنین را در دوازده مجلس به رشته تحریر درآورد.
البته خود قاضی نورالله در شرح حال منصور دوانیقی به این مسأله چنین اعتراف میکند: «صواب آن بود که نظر به آن عمل عقوبت مآل ]سرکوب و کشتار شیعیان[ که بیشبهه طریق عفو وشفاعت حضرت پیغمبر و آل را بر او مسدود ساخته ذکر او را در این کتاب نیاوریم و او را و امثال او را به اهل سنت ارزانی داریم اما چون مبنای کتاب بر رعایت جانب اعتقاد بود معهذا منصور مذکور در مقامی که او را خوف زوال ملک نبود اظهار تشیع قولا و فعلا مینمود.
(همان: 270-269) احقاق الحق و ازهاق الباطل این کتاب به حق از برجستهترین آثار قاضی نورالله است و در حقیقت ردیهای است بر کتاب «ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل» نوشته فضل بن روزبهان(م 927ق)، که وی کتاب خود را در رد کتاب «نهج الحق و کشف الصدق» که علامه حلی(م 726ق) آن را به درخواست سلطان محمد خدابنده، بعد از آنکه به مذهب تشیع درآمد به رشته تحریر درآورد، نگاشته شد.
» (شوشتری، 1367: 340)[ سبک قاضی نورالله در کتاب الصوارم المهرقه، مناظره میباشد به این صورت که ابتدا مطالب ابن حجر را تحت عنوان "قال" میآورد و سپس پاسخها و ردیههای خود را نیز تحت عنوان "اقول" بیان میکند."