چکیده:
یکی از مهم ترین پیامدهای رشــد شتاب زدة شهرها و توسعه فیزیکی بدون برنامه ریزی آنهــا در دهه های اخیــر، برهم خوردن نظام توزیع مراکز خدمات شــهری و به وجودآمدن نابرابری اجتماعی شــهروندان از بهره مندی با کیفیت از این خدمات بوده است ؛ بنابراین ، چگونگــی و کیفیت توزیع خدمات شــهری می تواند نقش موثــری در جابه جایی فضایی جمعیت و تغییرات جمعیتی در مناطق مختلف شــهری داشته باشد. یکی از شاخصه های شهر اســلامی عدالت اجتماعی در ارائه خدمات و یکی از معیارهای اصلی توسعه پایدار شــهری توزیع متوازن جمعیت در ســطح شهر است که این موضوع اهمیت ویژة سنجش کیفیت توزیع خدمات شهری را نشان می دهد. یکی از بهترین ابزارهای سنجش و تحلیل عدالــت فضایی خدمات شــهری ، ارزیابی میزان رضایتمندی ســاکنین از کیفیت خدمات ارائه شده است . در این مقاله ســعی بر این اســت تا عدالت فضایی خدمات شــهری در شــهر سبزوار براساس پرسش نامه های تکمیل شدة ساکنان ، سنجش و تحلیل شود. بر این اساس ، ازطریق پرسش نامه میزان رضایت از کیفیت توزیع ١٠ کاربری خدماتی از ساکنان سوال شده است . در ادامه با کمی کردن میزان رضایتمندی ســاکنین با استفاده از روش تحلیل عاملی عدالت فضایی خدمات شهری ارزیابی شده است . نتایج پژوهش نشان می دهد، در قسمت بالایی شهر(شهرک توحید) و قسمت هایی از مرکز و حاشیه جنوب شرقی و غرب محدودة شهر کمترین میزان رضایتمندی را دارند. همچنین ، شمال غربی هسته اصلی شهر و پهنه هایی از شرق محدوده از کیفیت بالا و رضایتمندی مطلوبی بهره می برند.
خلاصه ماشینی:
ارزيابي و سنجش عدالت فضايي در ارائۀ خدمات شهري در شهرهاي اسلامي با استفاده از روش FA١(مورد پژوهشي : شهر سبزوار) علي اکبر تقوايي دانشيار و عضو هيئت علمي دانشکدة هنر و معماري تربيت مدرس هادي رضايي راد دانشجوي دکتراي شهرسازي ، دانشکدة هنر و معماري تربيت مدرس چکيده يکي از مهم ترين پيامدهاي رشــد شتاب زدة شهرها و توسعۀ فيزيکي بدون برنامه ريزي آنهــا در دهه هاي اخيــر، برهم خوردن نظام توزيع مراکز خدمات شــهري و به وجودآمدن نابرابري اجتماعي شــهروندان از بهره مندي با کيفيت از اين خدمات بوده است ؛ بنابراين ، چگونگــي و کيفيت توزيع خدمات شــهري مي تواند نقش مؤثــري در جابه جايي فضايي جمعيت و تغييرات جمعيتي در مناطق مختلف شــهري داشته باشد.
در اين پژوهش سعي بر اين بوده تا به کمک خود ساکنان و ميزان رضايت آنها از کيفيت توزيع خدمات شهري و تسهيلات بتوان عدالت اجتماعي را به صورت فضايي مورد ارزيابي و تحليل قرار داد؛ ازاين رو، شهر سبزوار و ١٠ کاربري خدماتي شهري آن ازطريق پرسش نامه سنجش شده است .
به هرحال ، عدالت فضايي براســاس ايده اي که از عدالت اجتماعي گرفته شــده ، به اين معنا است که بايــد با ســاکنان در هر جايي کــه زندگي مي کنند، به طور برابر رفتار شــود و برنامه ريزان بايد درپي حل اين مســئله باشــند که در الگوي مکان يابي خدمات و تسهيلات ايجادشده و چگونگي توزيع آنها، چه ميزان نابرابري به وجود آمده و چه گروه هايي بيشــتر محروم شده اند(٥ p :٢٠٠١ ,Hewko).