چکیده:
یکی از دلایل امامت امامان دوازدهگانه اهل بیت علیهم السلام آیه مودت؛ آیه 23 سوره شوری: قل لا اسالکم علیه اجرا الّا المودّة فی القربی علیهم السلام و روایات مربوط به آن است. بر اساس این روایات، مقصود از «قربی» در آیه شریفه، امیرالمومنین علی علیه السلام، فاطمه زهراعلیها السّلام و دیگر امامان از ذریه امیرالمومنین علیه السلام هستند.
این مطلب مورد اجماع شیعه امامیه است. شماری از عالمان اهل سنت نیز آن را بهویژه درباره اهل کسا پذیرفتهاند. در این آیه شریفه، مودت خویشاوندان پیامبر(ص)
به منزله اجر رسالت آن حضرت به شمار آمده است. این مطلب گویای آن است که منزلت معنوی آنان با منزلت رسالت، محک میخورد. لذا با توجه به این که افضلیت و عصمت از شرایط مهم امامت است، امامت امامان اهل بیت ثابت میشود.
امامت دارای ابعاد ظاهری و باطنی، علمی و عملی، اخلاقی و سیاسی است. از منظر اسلام، مرد بودن یکی از شرایط امامت سیاسی است. لذا عدم اعتقاد به امامت سیاسی فاطمه زهرا علیها السلام
، بر دلالت آیه مودت بر امامت اهل بیت علیهم السلام خدشه ای وارد نمیسازد. همچنین، اعتقاد به امامت امیرالمومنین علیه السلام در زمان پیامبر(ص) و امامت امام حسن علیه السلام در زمان امیرالمومنین علیه السلام - به مقتضای آیه مودت- با اعتقاد به وحدت امام در هر زمان ناسازگار نیست؛ زیرا مقصود از وحدت امام در هر زمان این نیست که دارنده مقام امامت یکی است؛ بلکه مقصود این است که امام علاوه بر داشتن مقام امامت، حق اعمال ولایت و امامت به صورت مستقل داشته باشد.
One of the reasons for the Imamate of the twelve Imams of the Household is the affection verse، verse 23 of the Surah al-Shūrā: “Say، I do not ask you any reward for it except love of [my] relatives” and the traditions related to it. Based on these traditions، the intended meaning of the “Ghorba” in the holy verse is Amir al-Muminin Ali (A.S)، Fatima al-Zahra (A.S)، and the other Imams from Amir al-Muminin’s descendants. Imami Shi’ite has agreed on this issue. Some of the Sunni scholars have also accepted it especially about the People of the Cloak. In this holy verse، the kindness for the kinsfolk of the Holy Prophet (PBUH) is considered as the reward for his mission. This issue suggests that their spiritual status is measured by the status of the prophecy. Thus، considering that erudition and infallibility are the important conditions of Imamate، the Imamate of the Imams is proven. Imamate has the inward and outward، scientific and practical، moral and political dimensions. From Islam’s perspective، being a man is one of the requisites of political Imamate. Thus، not believing the political Imamate of Fatima al-Zahra (A.S) does not do any damage to the implication of the affection verse on the Imamate of the Household. Moreover، believing the Imamate of Amir al-Muminin (A.S) at the time of the holy Prophet (PBUH) and the Imamate of Imam Hasan (A.S) at the time of Amir al-Muminin (A.S)- according to the affection verse، is not incompatible with the unity of Imam at any time; because the purpose of the unity of Imam at any time is not that only one holds the position of Imamate; rather، it means that in addition to having the status of Imamate، Imam has the right to practice vicegerency and Imamate independently. In other words، having two Imams at one time، one follows the other like the prophecy and Imamate of Moses and Aaron at one time.
خلاصه ماشینی:
این استدلال از سوی افرادی چون ابن تیمیه در «منهاج السنة»؛ فضل بن روزبهان در «ابطال نهج الباطل» و عبدالعزیز دهلوی در «التحفة الاثناعشریة» مورد نقد واقع شده است عالمان شیعه، مانند علامه میر حامد حسین هندی در «عبقات الانوار»؛ قاضی نور الله شوشتری در «احقاق الحق»؛ شیخ محمد حسن مظفر در «دلائل الصدق»؛ سید شرف الدین عاملی در «الکلمة الغراء» و سید علی میلانی در «نفحات الازهار» به نقدها و اشکالات آنان پاسخ دادهاند.
این مطلب در روایتی از ابن عباس چنین نقل شده است: پیامبر اکرم( فرموده است: من در برابر اجرای رسالت الاهی، از شما أجر نمیخواهم، جز اینکه مودت خدا را برگزینید و با اطاعت از احکام الاهی به سوی خداوند تقرب جویید (طبری، 1412: ج25، ص3؛ ابن کثیر، 1416: ج4، ص197و سیوطی 1421: ج7، ص299)؛ حسن بصری (زمخشری، 1366: ج4، ص221 و فخر رازی، بیتا: ج28، ص164) ابوعلی جبایی و ابومسلم (طبرسی، 1379: ج9، ص28).
علامه حلی، در کتاب «منهاج الکرامه»، آیه مودت را هفتمین دلیل بر امامت علی( دانسته و پس از نقل روایت ابن عباس درباره اینکه مقصود از «قربی»، علی، فاطمه، حسن و حسین( میباشد؛ گفته است: محبت سه صحابی دیگر (ابوبکر، عمر و عثمان) واجب نبوده است.