چکیده:
امام خمینی (ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی و از رهبران تاثیرگذار در کل تاریخ بشریت و بویژه جهان اسلام است. دیدگاههای امام خمینی همواره روشنگر و چراغ هدایت بشریت و مسلمانان میباشد. امام در حوزههای مختلف اجتماعی، حقوقی، سیاسی و فرهنگی دارای ایدهها و نظرات بدیع و منحصر بفردی است. ایدهپردازی و گفتمانسازی پیرامون حکومت اسلامی، تشکیل نظام اسلامی و حقوق متقابل حکومت و مردم به وسیله امام از اصلیترین ریشههای شکلگیری و استمرار نهضتهای اسلامی قرن حاضر در ایران و سایر کشورهای اسلامی است. تحلیل گفتمان انتقادی علاوه بر ویژگیهای زبانشناختی، به مناسبات و روابط اجتماعی و فرهنگی پرداخته، لایههای زیرین متن را بررسی نموده و نکات پنهان در متن را آشکار میکند. هدف پژوهش حاضر بررسی کلام امام خمینی(ره) درباره حکومت متقابل حکومت و مردم از دیدگاه تحلیل گفتمان انتقادی نورمن فرکلاف میباشد. روش تحقیق کیفی و از نوع تحلیل محتوی و جامعه آماری آن، کلام امام از مجموعه سخنرانیهای امام در صحیفه است و نمونههای تحقیق به صورت هدفمند مرتبط با موضوع انتخاب شدند. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که در نگاه حقوقی و سیاسی امام، رابطه حکومت و مردم و حقوق و تکالیف این دو نسبت به هم، به صورت دوجانبه و متقابل است.
Imam Khomeini is founder of Islamic revolution and from influential leaders in whole of history of humanity and specially Islam. Imam Khomeni's views always are leading and directing light of humanity and Muslims. Imam in different social, legal political and cultural domains has ideas and new and unique ideas. Idealization and enunciation around Islamic government, forming Islamic system and government and people mutual rights by him is from the main roots of forming and continuing Islamic movement of current centuries in Iran and other Islamic governments. Critical discourse analysis deals with not only linguistic properties, but with social and cultural relations, investigating underlying layers of text and reveals hidden points of the text. The aim of this research is studying Imam Khomeini's statements from the critical discourse analysis of Fairclough. The statistical population is one of speech of Imam that was selected from Imam’s speech in Sahife and this selection was purposefully within sources related to this study. Findings of this research show that in legal and political view of Imam, the relation between government and people and rights and responsibilities of these two are mutual and reciprocal.
خلاصه ماشینی:
ایـن پـژوهش بـا استفاده از رویکرد تحلیـل گفتمـان انتقـادی (critical discourse analysis ) فـرکلاف ( Fairoclough) به بررسی دیدگاه های امام خمینی در باب حقوق سیاسی و روابط متقابل حکومت و مردم میپردازد.
٢. پیشینه تحقیق درباره دیدگاه های امام خمینی (ره ) پژوهش هایی با رویکـرد تحلیـل گفتمـان انجـام گرفته است لکن درباره موضوع حقوق متقابل حکومت و مردم از منظـر امـام بـا شـیوه تحلیل گفتمان انتقادی تحقیقی صـورت نگرفتـه و تحقیـق حاضـر از ایـن حیـث دارای نوآوری است .
ـ مسعود اخوان کاظمی، سید شمس الدین صادقی و رضا دهقانی (١٣٩٤) در مقالـه - ای با عنوان «تحلیل نقش امـام خمینـی در اسـتعلای گفتمـان اسـلام گرایـی در جریـان انقلاب اسلامی» از رهگذر چهارچوب نظری تحلیل گفتمانی لاکلا و موف ، ایـن مـدعا را به اثبات میرساند که گفتمان اسلام گرا با اتکا به عاملان سیاسی قدرتمند خود، بـویژه رهبری امام خمینی و قابلیت های ویژه وی، توانست به گفتمانی هژمونیک تبدیل شده و پیروزی انقلابی با ماهیتی اسلامی را رقم بزند.
(یارمحمدی، ١٣٨٥: ١) تحلیل گفتمان که در زبان فارسی به «گفتمان شناسی»، «سخن کاوی»، «تحلیل کلام » و «تحلیل گفتار» نیز ترجمه شده است ، یک گرایش مطالعـاتی بـین رشـته ای اسـت کـه از اواسط دهه ی ١٩٦٠ تا اواسط دهه ی ١٩٧٠ در پی تغییرات گسترده علمی – معرفتـی در رشته هایی چون انسان شناسی، قوم نگاری، جامعه شناسـی خـرد، روان شناسـی ادراکـی و اجتماعی، شعر، معانی و بیـان ، زبـان شناسـی، نشـانه شناسـی و سـایر رشـته هـای علـوم اجتماعی و انسانی علاقه مند به مطالعات نظام مند ساختار و کارکرد و فرآیند تولید گفتار و نوشتار ظهور کرده است .