چکیده:
بهمنظور تعیین میزان فعالیّت تکتونیکی جوان هر منطقه میتوان به کمک اندازه گیریهای کمی، چشم اندازهای سطح زمین را بررسی و شاخصهای مورفولوژیک را محاسبه کرد. از جمله مهمترین عناصری که در طبیعت متاثر از فعالیّت های زمینساختی هستند، رودخانهها و شبکه های زهکشی میباشند. در این مطالعه نیز به منظور بررسی سطح فعالیّت تکتونیکی اخیر منطقه شیرگشت، 6 اندیس مورفومتریک شامل گرادیان طولی رودخانهای (SL)، میزان کج شدگی حوضه (Af)، انتگرال هیپسومتری و نمودار هیپسومتری (Hi)،نسبت پهنای کف دره به ارتفاع دره (Vf)، نسبت شکل حوضه (Bs)و سینوسیته پیشانی کوهستان (J)اندازه گیری شده و نتایج آن با مطالعات لرزه خیزی بر روی گسل کلمرد در شمال بلوک طبس (ایران مرکزی) تلفیق شده است. به همین جهت در ابتدا بر روی مدل رقومیارتفاعی Aster DEM با وضوح 30متر در محیط ArcGISآماده سازی لازم صورت گرفته و 89 حوضههای آبریز و نیز طولانیترین مسیر احتمالی عبور رودخانه برای هر حوضه استخراج گردیده و سپس اندیس های مورفومتریک مذکور اندازهگیری شده است. نتایج حاصل از اندازه گیری های صورت گرفته پس از تدقیق با بررسی صحرایی نشانگر فعالیّت بالای تکتونیکی در ناحیهی نونگ کوه، کوه پیرحاجت میباشد.گسل کلمرد نیز دارای فعالیّت بعد از نئوژن می باشد. وقوع زلزله های 100 سال اخیر بر روی گسل های نام برده گواهی بر این مدعا می باشد.
Neo tectonic activity is determined by Quantitative measurements of morphologic Indexes and analysis of landscapes. Streams and drainage basins are the most important feature which are affected by the recent tectonic activities. In this study six morphologic Indexes were measured on Kalmard Fault in north of Tabas block (central Iran), including the stream-gradient index (SL), drainage basin asymmetry (Af), hypsometric integral (Hi), valley floor width-valley height ratio (Vf), drainage basin shape (Bs) and mountain-front sinuosity (J). and its result combined with seismologic study of the Kalmrad fault. These process were carried out on Aster DEM with 30 meters resolution in ArcGIS 10.1 and 89 catchment and longest flow path of each basin were extracted. According to field data and result of measurements, Neveng-Kuh, Pirhajat-Kuh are the most active regions and Kalmard Fault has post Neogene tectonic activity. Earthquakes occurrence on these faults and magnetic faults shows recent activity of this area.