چکیده:
از آموزههای دینی در حوزه معادشناسی نامه عمل است که بر اساس آیات و روایات در بردارنده همه اعمال نیتها و باورهای انسان است و در قیامت بسته به نوع آنها از سمت راست یا چپ به او داده میشود. با توجه به اینکه این نامه نمیتواند از سنخ کتاب و دفتر دنیوی باشد، دانشمندان مسلمان با این پرسش روبرو شده اند که حقیقت نامه عمل چیست. یکی از پاسخهای مهم به این پرسش، تبیین فلسفی حکیم الهی صدرالمتالهین شیرازی است که حقیقت نامه عمل را روح و قلب انسان میداند. این مقاله، ضمن اشاره به نظریات متعدد در باب نامه عمل، به گزارشی تبیین فلسفی ملاصدرا و بیان مبانی و نیز ثمرات تبیین او می پردازد و سپس نشان میدهد که این تبیین از اتقان کافی برخوردار نیست زیرا نه تنها از حیث سازگاری درونی با نظام فلسفه صدرائی از ابهاماتی برخوردار است، از جهت همخوانی با آموزه های دینی نیز با تاملاتی روبروست.
خلاصه ماشینی:
نامۀ عمل در نظام حکمت صدرايي عليرضا اسعدي تاريخ دريافت :۱۳۹۵/۱۰/۲۵ | تاريخ پذيرش :۱۳۹۶/۰۳/۱۹ چکيده از آموزه هاي ديني در حوزە معادشناسي نامۀعمل است که براساس آيات و روايات در بردارندە همه اعمال ، نيت ها و باورهاي انسـان اسـت و در قيامت بسته به نوع آن ها از سمت راست يا چپ به او داده ميشود.
وحدت حقيقت ملک و شيطان با ملکه از جمله مقدماتي که ملاصدرا در بحث نامه اعمال به آن تصريح کرده و مبناي استشهاد به آيات و روايات براي تأييد تبيين او در مسـئله نامۀ عمل است ، يکي دانستن حقيقت ملکه با ملک و شيطان اسـت .
با اين وصف در عبارات او بر ثبت و ضبط اعمال و انديشه ها، آثار آن ها و نيز ملکات تصريح شده است و در مجموع به نظر ميرسد که مراد او جمع ميان اين سه امر است ؛ زيرا افزون بر اشاراتي که در الحکمة المتعاليه به اين امر دارد در تفسـير خود و ذيل آيۀ شـريفه «ليرو اعمالهم » (سورە زلزال ، آيۀ ۶) تأکيد کرده اســت که برخلاف برخي که در اين آيۀ جزاء را در تقدير دانســته اند براي اهل تحقيق ثابت شـده اسـت که صور اخروي، صورت هاي قلبي اعمال و نيات باطني افراد است و آن صـــور چـه دردآور و چـه لذت آور باشـــند هم اکنون در باطن افراد تحقق دارند، ولي مســـتور و مخفياند و به دليل خفا و ضعف آن ها آثار بر آن ها بار نميشود و سراي آخرت سراي ظهور و بروز آن ها است (ملاصدرا، ۱۳۶۶، ج ۷، ص ۴۳۵-۴۳۶).