چکیده:
جادة ابریشم یکی از مهمترین راه های ارتباطی تمدنهای قدیم و مسیر اصلی تبادلات شرق به
غرب و غرب به شرق بوده است. این مسیر بسیار طولانی در طول تاریخ از آبادانی و رونق
زیادی برخوردار بوده و نقش اصلی را در مراودات اقتصادی جهان ایفا کرده است. در این مسیر
تجاری، علاو هبر تبادل کالا، فرهنگها؛ سنتها؛ آداب و رسوم ملتها نیز از چین به غرب و از غرب
به چین منتقل شده است. اهمیت و نقش اساسی این جاده در تاریخ مناسبات اقتصادی و فرهنگی
و اجتماعی جهان، بر هیچکس پوشیده نیست. در این میان ایستگاهها و توقفگاه های مهم آن، در
طول تاریخ دارای اهمیت و جایگاه ویژ هیی بود هاند. یکی از مناطق مهم در مسیر جادة ابریشم،
3، بوده که بدلیل موقعیت خاص جغرافیایی، موجب توجه نویسندگان و مورخان بدانجا » کاشغر «
شده است. کشور ایران، یکی از قدیمیترین کشورهای آسیایی است که در میانة جادة ابریشم قرار
داشته و نقش واسطة ارتباطی بین چین و کشورهای غرب را در این مسیر، ایفا کرده است. ب ههمین
دلیل نویسندگان؛ مورخان؛ ادیبان و جغراف ینویسان ایرانی، همواره دربارة این مسیر تجاری، بویژه
کاشغر و ایستگاههای آن، مطالبی نوشته و آنها را نسل به نسل به دیگران منتقل کرد هاند. بررسی و
مطالعة اینگونه منابع و معرفی آنها، میتواند کمک شایانی به روشنترشدن کیفیت تبادلات اقتصادی
و فرهنگی جادة ابریشم داشته باشد. این مقاله تلاش میکند که با بررسی متون اسلامی، به معرفی اجمالی «موقعیت کاشغر در جادة ابریشم» بپردازد. همچنین عمده توجه این نوشتار بر شناساندن نویسندگان این آثار و بیان گزیده یی از آگاهی ها در مورد «کاشغر» استوار شده و نیز بر تقسیم بندی و معرفی کوتاه متون فارسی، دربارة «کاشغر» اختصاص یافته است. بنابرین، در این نوشتار موضوع کاشغر در سه بخش «کاشغر در متون تاریخی، جغرافیایی و ادبی قرون نخستین اسلامی تا دورة صفویه»؛ «کاشغر در متون منظوم فارسی»؛ «موقعیت کاشغر در جادة ابریشم، بر اساس یک نقشة تاریخی از دورة مغول»، بعنوان یک مسئلة تاریخی، مورد مطالعه و ارزیابی قرار میگیرد.