چکیده:
همخوانهای خیشومی که جزو همخوانهای رسا هستند، تقریبا در تمامی زبانهای دنیا حضور دارند. از لحاظ صوتشناختی، این همخوانها دارای چندین ویژگی میباشند که از جمله میتوان به شکلگیری پادسازه در آنها اشاره کرد. این تحقیق، با هدف شناسایی ناحیة بسامدی شکلگیری پادسازه در خیشومیهای زبان فارسی، تعداد 1170 طیف از دو خیشومی [m] و [n] تولیدشده توسط سه گویشور زن و سه گویشور مرد بزرگسال فارسیزبان را مورد بررسی قرار داده است. با استفاده از نرمافزار اسپیچ استودیو، طیفهای FFT و LPC این دو خیشومی استخراج و ناحیة بسامدی شکلگیری پادسازه در آنها بر مبنای معیار شدت سازهها مشخص شدهاند. نتایج این تحقیق نشان میدهد که اگرچه شکلگیری پادسازه در تولید خیشومیهای زبان فارسی امری ثابت نیست ولی با این وجود حضور پادسازه در سه ناحیة بسامدی سازة اول و دوم، سازة دوم و سوم و سازة سوم و چهارم این همخوانها مشهود است.
Nasal consonants are a sonorant category of the sounds of the world languages and are considered among universal sounds. Almost all the world languages have the category of nasal consonants in their sound system. Acoustically, nasal consonants have some features one of which is the formation of anti-formant. This research explores 1170 spectrums of two nasals, [m] and [n] which have been produced by three adult Persian women and three adult Persian men in order to identify the frequency area of anti-formant formation in Persian nasals. The FFT and LPC spectrums of these two nasals were extracted by Speech Studio software and their frequency area of anti-formant formation were determined on the basis of formants’ intensity. The results of this research show that anti-formant formation in the production of Persian nasals is not a permanent issue. Nonetheless, the existence of anti-formant is visible in three frequency areas including, F1 and F2, F2 and F3 and F3 and F4.
خلاصه ماشینی:
در پژوهش های خارجی نـام بـرده در ایـن تحقیـق ، در خصـوص پادسـازه 1 anti formant 2 Johnson 3 acoustic فقط میانگین بسامد پادسازٔە خیشومی ها بیان شده و به معیار و مبنای صوت شناختی در تعیـین ناحیۀ بسامدی آنها اشاره ای نشده اسـت .
علت این ویژگی خیشـومی هـا را 1 Ladefoged 2 Maddieson 3 Fujimura 4 Recasens 5 Reetz 6 Jongman 3 nasal formant 8 intensity 9 resonance طولانی بودن مجرای صوتی و جذب انرژی صـوتی توسـط دیـواره هـای نـرم آن مـی داننـد (لـده فوگـد و مدیسـون ، ١٩٩٦: ١١٦؛ جانسـون ، ٢٠٠٣: ١٥٢؛ پروسـی ١ و ویلسـون ٢، ٢٠٠٤: ٢٢٦).
1 Fry 2 coronal nasals 3 Eastern Arrernte مطالعات صوت شناختی استیونس ١ (١٩٩٩) بر همخوان های خیشومی زبان انگلیسی طول حفرٔە دهان در تولید خیشومی دولبی ، [m]، را حدود ٧ الی ٨ سانتی متـر ذکـر مـی کنـد و از این رو بسامد اولین پادسازه در ایـن خیشـومی را، بـرای یـک فـرد بـالغ ، در حـدود ١٢٠٠- ١٠٠٠ هرتز و بسامد دومین پادسازه را سه برابر بسامد پادسازٔە اول بیان می کنـد.
از ایـن رو این پژوهش با این فرضیه که پادسازٔە خیشومی های زبان فارسی در حد فاصل سـازٔە اول و دوم تشکیل می شود بـه بررسـی ١١٧٠ طیـف FFT و LPC از دو خیشـومی [m] و [n] در بافت های پیش واکه ای ، میان واکه ای ، پس واکه ای و همچنـین در مجـاورت بـا همخـوان هـا، تولیدشده توسط سه گویشور زن و سه گویشور مرد بزرگ سـال فارسـی زبـان در ردٔە سـنی ٣٠-٢٠ سال ، پرداخته است .