چکیده:
سابقه و هدف: ازجمله اهداف روانشناسی در عصر حاضر، مقابله با اضطراب و ناامیدی و بررسی نقش معنویات در بهبود امید به زندگی و کاهش اضطراب است؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف اثربخشی آموزش شناختی- مذهبی مبتنی بر آیات قرآن بـر اضطراب و ناامیدی بازنشستگان ارتش در شهرستان تربت جام انجام شد.
مواد و روشها: روش این پژوهش نیمهآزمایشی با استفاده از پیشآزمون- پسآزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل 102 نفر از بازنشستگان ارتشی شهر تربت جام بود که به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. ابتدا خرده مقیاسهای اضطراب و ناامیدی از پرشسنامه بحران هویت (Identity Crisis Questionnaire: ICQ) توسط شرکتکنندگان تکمیل گردید. سپس تعداد 40 نفر بهعنوان حجم نمونه که بالاترین نمرات را در خرده مقیاسهای اضطراب و ناامیدی کسب کرده بودند، انتخاب و به روش تصادفی ساده به دو گروه 20 نفری (آزمایش و کنترل) تقسیم شدند. سپس برای گروه آزمایش، 10 جلسه 90 دقیقهای آموزش شناختی- مذهبی مبتنی بر آیات قرآن برگزار گردید و پس از اتمام جلسات آموزشی، از هر دو گروه پسآزمون گرفته شد. گفتنی است تجزیه و تحلیل دادهها با نرمافزار 20 SPSS و آزمون تحلیل کوواریانس صورت گرفت.
یافتهها: نتایج این مطالعه نشان داد که فرضیه پژوهش مورد تایید قرار گرفته و آموزش شناختی- مذهبی مبتنی بر آیات قرآن بر اضطراب و ناامیدی بازنشستگان تاثیرگذار بوده است.
استنتاج: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، آموزش شناختی- مذهبی مبتنی بر آیات قرآن (آیات مربوط به هدف و معنایابی زندگی) در بازنشستگان گروه آزمایش، برای افزایش امیدواری و کاهش اضطراب نقش مثبتی داشته است.
خلاصه ماشینی:
یافتهها: نتایج این مطالعه نشان داد که فرضیه پژوهش مورد تأیید قرار گرفته و آموزش شناختی- مذهبی مبتنی بر آیات قرآن بر اضطراب و ناامیدی بازنشستگان تأثیرگذار بوده است.
استنتاج: با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش، آموزش شناختی- مذهبی مبتنی بر آیات قرآن (آیات مربوط به هدف و معنایابی زندگی) در بازنشستگان گروه آزمایش، برای افزایش امیدواری و کاهش اضطراب نقش مثبتی داشته است.
از جدول 2 میتوان استنباط نمود که ارزش F محاسبهشده در سطح 01/0P< معنادار نشده است؛ یعنی فرضیه پژوهش تأیید و فرضیه صفر رد میشود؛ بهعبارت دیگر، آموزش شناختی- مذهبی مبتنی بر آیات قرآن (آیات مربوط به هدف و معنایابی زندگی) بر اضطراب بازنشستگان تأثیرگذار مثبت بوده و باعث کاهش اضطراب شده است.
از جدول 4 میتوان استنباط نمود که ارزش F محاسبهشده در سطح 01/0P< معنادار نشده است؛ یعنی فرضیه پژوهش تأیید و فرضیه صفر رد میشود؛ بهعبارت دیگر، آموزش شناختی- مذهبی مبتنی بر آیات قرآن (آیات مربوط به هدف و معنایابی زندگی) بر ناامیدی بازنشستگان تأثیرگذار مثبت بوده و باعث کاهش ناامیدی شده است.
نتیجهگیری با توجه به نتایج پژوهش حاضر میتوان بیان کرد که آموزش شناختی- مذهبی مبتنی بر آیات قرآن (آیات مربوط به هدف و معنایابی زندگی) بهعنوان یک مهارت اثربخشی و قوی در توانمندی سازگارانه در بازنشستگان و افراد مسن، بر افزایش امیدواری و کاهش اضطراب نقش مثبتی داشته است.