چکیده:
یکی از مهمترین جوامع رجالی معاصر، قاموس الرجال تالیف محمد تقی شوشتری است. این کتاب رجالی، در واقع نقدی بر کتاب رجالی تنقیح المقال تالیف مامقانی است. اگرچه قاموس الرجال با نگاه به کتاب مذکور و در نقد آن تدوین گردیده، اما مولف آن، دارای مبانی و آرای مستقلّی است که بر اساس آن، مبانی و آرای رجالی خود را مطرح کرده است. حال مساله ای که مطرح می گردد آن است که به طور کلی مبانی رجالی اختصاصی شوشتری چیست؟ پاره ای از مبانی او را می توان از مقدمه قاموس الرجال شناسایی کرد؛ چنان که دیگر مبانی وی از طریق تتبع در سایر آثار و دیدگاههای وی قابل شناسایی است. براین اساس مهمترین مبانی رجالی اختصاصی علامه شوشتری عبارتند از: حجیت منقولات ابن داود و علامه حلی از اصول رجالی متقدم، رجحان نقل ابن داود از کتب رجالی شیخ طوسی، رجحان نقل علامه حلی از رجال نجاشی، عدم اعتماد کامل به رجال کشّی و لزوم نگرش انتقادی به آن، حجیت توثیق غیر امامی و برتری آن نسبت به توثیق امامی، ممدوح بودن راویان مهمل و اعتبار روایات آنان است
Qamoos Alredjal is one of the most important of ridjal contemporary books. This book written in twelve volumes is a critical work to Mamaqani's Tanqih almaqal. Although it was written to criticize Mamaqani's book, but Shooshtari has his own independent ridjal principals and views which on them his principals and views were based. The problem is that what are his special ridjal principals? Some of his special ridjal principals could be obtained through introduction of the book. As his other foundations are recognizable by other sources in his works and views. Based on this, the most important bases of Shushtari's special ridjal are: the authenticity of the narrations of Ibn Dawood and Allameh Helli from the early principles of Ridjal books, the preference of Ibn Davood' narrations from the books of Sheikh Toosi, the preference of the Allameh Helli narrations from Ridjal Najashi, the complete lack of confidence in the discipline and the need for a critical attitude To this book, the authority of the non-Imami's declaring trustworthy and its superiority to the Imams, being admired non-mentioned transmitters and authenticity of their hadiths.
خلاصه ماشینی:
در میان جوامع رجالی معاصر، قاموس الرجال علامه شوشتری دارای جایگاهی مهم است و بررسی مبانی وی در این اثر شاخص رجالی حایز اهمیت فراوان است؛ زیرا با استظهار آنها از لابلای اظهارات رجالی گوناگون وی می توان با منطق استدلال و استنباط های رجالی خاص وی آشنا و در فهم بهتر آنها بهره مند گردید.
ابن داود ذیل محمد بن ادریس حنظلی از رجال شیخ نقل کرده وی عامی مذهب است حال آنکه نسخه های ما خالی از آنست و خالی بودن نسخه علامه [حلی] از آن- همچون نسخه های ما- معلوم می گردد؛ به دلیل اینکه او این شخص را عنوان - منظور وی کتاب «إیضاح الإشتباه» علامه حلی است.
هم نجاشی و هم شیخ طوسی به این کتاب ذیل ترجمه کشی اشاره کرده اند و از آن بهره مند گردیده و از منابع آنان در تدوین کتب رجالی آن دو بوده است.
بهره گیری گسترده از منابع غیر شیعی مؤلف قاموس الرجال به منابع رجالی عامه حتی درباره راویان شیعه بسیار توجه داشته و به آنها استناد کرده است؛ این امر کاملا در سرتاسر کتاب وی مشهود و غیر قابل انکار است.
علاوه بر این، عدم اکتفاء علامه شوشتری به منابع رجالی دست اول و استناد وی به آرای رجالیان اهل سنت و معتبر دانستن آن و منابع غیر رجالی، شناخت بهتر راویان را ممکن و وضعیت مبهم شمار قابل توجهی از راویان روشن ساخته و این مبنا راه نویی را پیش روی رجال پژوهان گشوده است تا با استفاده از تمام منابع مستقیم و غیر مستقیم به شناخت بهتر و دقیقتری نسبت به هر راوی دست یافت.